Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh

Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh

Beathaisnéis
Breith	c. 1176 (Féilire Ghréagóra)
Bás	1242 (Féilire Ghréagóra) 65/66 bliana d'aois Cúige Laighean
Áit adhlactha	Prióireacht Llanddewi Nant Hodni
Tréimhse ama	Glúin an 13ú aois agus glúin an 12ú aois
Eile
Teideal uasal	Cunta
Athair	Hugh de Lacy, Tiarna na Mí  agus Rohese Trefynwy
Siblín	Walter de Lacy, Tiarna na Mí

Armas Hugh de Lacy, nó, leon corcra gan srian

Saighdiúir agus piara Angla-Normannach ab ea Hugh de Lacy, 1ú Iarla Uladh (c. 1176- 26 Nollaig, 1242 ). Ba dhuine mór le rá é in ionradh na Normannach ar Éirinn sa 12ú haois, agus chruthaigh an rí Eoin Shasana é ina Iarla Uladh sa bhliain 1205.

Ba é de Lacy an mac ab óige le Hugh de Lacy, Tiarna na Mí, duine de shliocht Gautier de Lacy, a chuaigh go Sasana tar éis choncas na Normannach. Timpeall na bliana 1189, ceapadh é mar fear ionaid an rí in Éirinn, post a bhí ag a athair roimhe seo. Sa bhliain 1190, tháinig Guillaume le Petil ina áit. Athcheapadh é ina dhiaidh sin chun fónamh mar leasrí ó 1205 go 1210.

Móta agus bábhún Cheatharlach

Chuir sé móta in airde sna 1180idí i gCeatharlach, ar an láithreán ar tógadh Caisleán Cheatharlach sa 13ú haois.. Fuair tochailtí i gCaisleán Cheatharlach i 1996 iarsmaí de shraith lorg cuaille taobh istigh de dhíog chuartha, ag rith faoi bhallaí an dhaingin thúraigh agus mar sin níos sine ná é. Fuarthas iarsmaí d'áith triomaithe arbhar ó thuaidh de. Léirmhíníodh na gnéithe seo mar léiriú ar iarsmaí an chéad chaisleáin anseo, gur cosúil gur as cré agus adhmad a tógadh na cosaintí agus na foirgnimh. Tugann athmhíniú ar na foinsí stairiúla le tuiscint gur thóg Hugh de Lacy an caisleán adhmaid ar dtús anseo go luath sna 1180idí do John de Clahull.

Gabháil John de Courcy agus Iarlacht Uladh

Bhí de Lacy ar feadh tamaill ina chóidiútar le John de Courcy i gCúige Laighean agus i gCúige Mumhan. Ach sa bhliain 1199, thug Rí Eoin Shasana cead do de Lacy cogadh a fhógairt ar de Courcy, a chloígh cuid mhór d’Uladh gan chabhair nó cead ón rí. Ghabh de Lacy de Courcy sa bhliain 1204. Tá cuntas ar an ngabháil le fáil i Leabhar Bhinn Éadair.

Sa bhliain 1205, chruthaigh an Rí Eoin Iarla Uladh dó agus rinne sé Iarlacht Uladh de chríoch de Courcy in Uladh. Dheonaigh sé a chairt do Dhroichead Átha. Lean sé le concas na tuaithe thoir -thuaidh Ulaid, ag tógáil ar rath de Courcy, leis an iarlacht a chuimsigh na contaetha an lae inniu Aontroim agus an Dún agus codanna de Dhoire. Rinne sé iarracht, gan mórán ratha, Ó Néill Thír Eoghain a smachtú. Sa bhliain 1207 thosaigh cogadh idir an t-iarla Uladh agus Meiler Fitzhenry, an príomh-bhreitheamh. Thug sé seo an Rí Eoin go pearsanta go hÉirinn, áit ar dhíbir sé deartháir an iarla, Walter de Lacy, as an Mhí, agus chuir sé iallach ar an iarla é féin teitheadh go hAlbain. Ar deoraíocht ag an Rí Eoin sa bhliain 1210, ghlac Hugh páirt sa Chrosáid Ailbíseach ar feadh 13 bliana.

Ar fhilleadh dó chuaigh sé i bpáirt le hÓ Néill i gcoinne na Sasanach. Sa bhliain 1226 tugadh a thailte i gCúige Uladh ar láimh dá dheartháir Walter, ach tugadh ar ais dó an bhliain dár gcionn é, agus ina dhiaidh sin is cosúil gur fhreastail sé go dílis ar an rí, agus é a ghairm go Sasana níos mó ná uair amháin chun comhairle a thabhairt faoi ghnóthaí na hÉireann. D’éag sé i gCarraig Fhearghais i 1242 nó 1243.

Teaghlach

De réir cosúlachta, scar sé scartha óna chéad bhean agus bhí sé ina chónaí go hadhaltracht. Bhí leanaí dlisteanacha agus neamhdhlisteanacha aige, agus tugann foinsí stairiúla cuntais fhrithráiteacha. Sa bhliain 1226, phós a iníon lena chéad bhean Alan fitz Roland, Tiarna Ghall-Ghàidhealaibh. Sa dara háit, phós sé Emmeline de Riddlesford, iníon le Walter de Riddlesford thart ar 1242. Le Emmeline bhí iníon aige, Lady Maud de Lacy, a phós Walter de Burgh, Tiarna Chonnachta i 1264. Tháinig sé ina Iarla Uladh ina cheart.