Buama hidrigine
 | |
| Cineál | pléascán núicléach agus arm núicléach  |
|---|---|
Arm teirmeanúicléach is ea buama hidrigine, a dtugtar an H-bhuama air freisin. Scaoiltear oiread ollmhór fuinnimh núicléach amach nuair a chomhleáitear núicléóin nó núicléis bheaga (mar shampla, núicléis de dheoitéiriaim is núicléis de thritiam, dhá iseatóp hidrigine) le chéile chun núicléis níos mó a chruthú.
Athrú maise chuig fuinneamh is bun leis an gcruthú fuinnimh seo. Chun comhleá a chur chun cinn, ní mór na núicléis bheaga, atá luchtaithe go dearfach, a bhrú chomh gar sin dá chéile go sáraítear a gcomhéaradh. Imoibriú comhleáite is bun le teas na Gréine is na réaltaí eile, agus an radaíocht uile a astaítear astu.
I mbuama hidrigine bíonn pléascán beag eamhnaithe a chruthaíonn an ardteocht chun pléascán comhleáite a mhadhmadh. Is ollmhór an méid teasa is an fuinneamh pléasctha a dhéanann an buama. An ceann is mó milltí a tástáladh, áiríodh gurbh ionann is 60 milliún tonna TNT a fhuinneamh pléasctha.
An tAontas Sóivéadach a phléasc é sin i 1961 i lár an chogaidh fhuair. Na Stáit Aontaithe is luaithe a thóg is a thástáil buama hidrigine i 1952, bunaithe ar obair theoiriciúil Edward Teller i Los Alamos.[1]
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Buama hidrigine". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 97.
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol faoin airm nó gunna é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |