Gregor Mendel

Gregor Mendel

Beathaisnéis
Breith	(de) Gregor Johann Mendel 20 Iúil 1822 Hynčice (Impireacht na hOstaire)
Bás	6 Eanáir 1884 61 bliana d'aois Brno (An Ostair-Ungáir)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Cliseadh duán agus neifríteas)
Áit adhlactha	tombe de l'ordre des Augustins au cimetière central de Brno (fr) Brno Central Cemetery (en)
Ab
1868 – 1884
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneach	Moravians (en)
Reiligiún	Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Palacký University Olomouc (en) Ollscoil Vín giomnáisiam
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Géineolaíocht
Gairm	bitheolaí, luibheolaí, sagart Caitliceach, matamaiticeoir, géineolaí, beachaire, nádúraí
Fostóir	St Thomas's Abbey (en)
Mac/iníon léinn	Leoš Janáček
Teangacha	Gearmáinis, An Laidin agus An tSeicis
Ord crábhaidh	Agaistínigh
Saothar
Giorrúchán luibheolaíochta Mendel	Mendel
Teaghlach
Céile	luach ar iarraidh
Gradam a fuarthas  Order of Franz Joseph (en)
Suíomh gréasáin	mendelweb.org

Luibheolaí is manach ó Heinzendorf na hOstaire ab ea Gregor Johann Mendel (20 Iúil, 1822 – 6 Eanáir, 1884). Tá cáil air anois mar "athair na Géineolaíochta" mar gheall ar a staidéar ar oidhreacht tréitheanna idir píseanna.

Saol

Ba bhráthair Ostarach de chuid na hAgaistínigh é

Géineolaíocht

Rinne Mendel taighde cuimsitheach ar thras-shíolrú piseanna. D'fhoilsigh sé dlíthe Mendei ar an oidhreacht sa bhliain 1866 (d'fhoilsigh Darwin On the Origin of Species sa bhliain 1859).

Ba é Mendel an chéad duine le cuntas eolaíochta a thabhairt ar na géinte, nó ar 'na fachtóirí' mar a thug sé orthu, agus an chéad duine a chuir síos ar fhachtóirí i bpiseanna glasa a thugann tréithe don phlanda (dath, méid, uimhir, agus mar sin de).

Thaispeáin sé go gcuirtear tréithe ar aghaidh ó thuismitheoir go dtí a shliocht trí bhíthin aonad scoite, ar thug sé fachtóirí, bunaonaid an dúchais.

Thaispeáin sé gur trí na géinte sin a bhronntar cuid de thréithe an athar nó na máthar ar a gclann. Aonad scoite is ea an ghéin. Is í an ghéin aonad bunaidh an dúchais.

Bhí an tadh ar Mendel gu bhain sé feidhm as an bpis ghlas chun a théis mhór aige a léiriú (cás simplí atá ann).

Ba é a shaothar sin a chuir dúshraith faoi ghéineolaíocht an lae inniu. Níos déanaí, aithníodh na fachtóirí mar ghéinte taobh istigh de na cealla. Is é sin bunús na géinitice nua-aoisí.

Féach freisin

• Charles Darwin