Gregor Mendel

Gregor Mendel
ab 1868 -
Saol
Ainm iomlán	Gregor Johann Mendel
Eolas breithe	Hynčice (en) , Iúil 20, 1822
Náisiúntacht	An Ostair-Ungáir Austrian Empire (en)
Grúpa eitneach	Moravians (en)
Bás	Brno, Eanáir 6, 1884
Áit adhlactha	Q86575968
Na cúinsí a bhaineann lena b(h)ás	bás nádúrtha (nephritis (en) Cliseadh duán)
Muintir
Céile/Céilí	no value
Oideachas
Alma mater	Palacký University Olomouc (en) Ollscoil Vín
Teangacha	An Ghearmáinis An Laidin An tSeicis
Gairm
Gairm	bitheolaí, géineolaí, beachaire, matamaiticeoir, luibheolaí, sagart Caitliceach agus nádúraí
Fostóirí	St Thomas's Abbey (en)
Duais	liosta iomláin Order of Franz Joseph
Creideamh
Reiligiúin	Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Ord	Agaistínigh
mendelweb.org

Luibheolaí is manach ó Heinzendorf na hOstaire ab ea Gregor Johann Mendel (20 Iúil, 1822 – 6 Eanáir, 1884). Tá cáil air anois mar "athair na Géineolaíochta" mar gheall ar a staidéar ar oidhreacht tréitheanna idir píseanna.

Saol

Ba bhráthair Ostaireach de chuid na hAgaistínigh é

Géineolaíocht

Rinne Mendel taighde cuimsitheach ar thras-shíolrú piseanna. D'fhoilsigh sé dlíthe Mendei ar an oidhreacht sa bhliain 1866 (d'fhoilsigh Darwin On the Origin of Species sa bhliain 1859).

Ba é Mendel an chéad duine le cuntas eolaíochta a thabhairt ar na géinte, nó ar 'na fachtóirí' mar a thug sé orthu, agus an chéad duine a chuir síos ar fhachtóirí i bpiseanna glasa a thugann tréithe don phlanda (dath, méid, uimhir, agus mar sin de).

Thaispeáin sé go gcuirtear tréithe ar aghaidh ó thuismitheoir go dtí a shliocht trí bhíthin aonad scoite, ar thug sé fachtóirí, bunaonaid an dúchais.

Thaispeáin sé gur trí na géinte sin a bhronntar cuid de thréithe an athar nó na máthar ar a gclann. Aonad scoite is ea an ghéin. Is í an ghéin aonad bunaidh an dúchais.

Bhí an tadh ar Mendel gu bhain sé feidhm as an bpis ghlas chun a théis mhór aige a léiriú (cás simplí atá ann).

Ba é a shaothar sin a chuir dúshraith faoi ghéineolaíocht an lae inniu. Níos déanaí, aithníodh na factóirí mar ghéinte taobh istigh de na cealla. Is é sin bunús na géinitice nua-aoisí.

Féach freisin

• Charles Darwin