Ba é an Comhlathas an struchtúr polaitiúil i rith na tréimhse ó 1649 go 1660 nuair a rialaíodh Sasana agus an Bhreatain Bheag, ina dhiaidh sin in éineacht le hÉirinn agus Albain, mar phoblacht tar éis dheireadh an Dara Cogadh Cathartha Shasanach agus nuair a fógraíodh triail agus bású Shéarlais I. Fógraíodh gurbh ann don phoblacht trí “An Act declaring England to be a Commonwealth”, a ghlac Parlaimint na Rump ar 19 Bealtaine 1649. Bhí cumhacht sa luath-Chomhlathas dílsithe go príomha don Pharlaimint agus do Chomhairle Stáit. Le linn na tréimhse, lean an troid ar aghaidh, go háirithe in Éirinn agus in Albain, idir na fórsaí parlaiminte agus iad siúd a bhí ina gcoinne, i gConcas Chromail ar Éirinn agus sa chogadh Angla-Albanach 1650–1652.