Jump to content

Aonad Díorthaithe SI

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
(Athsheolta ó Aonad Díoraithe SI)

Tugtar aonad díorthaithe SI ar aonad tomhais a dhíorthaítear ó na seacht mbonnaonad SI atá sonraithe ag Córas Idirnáisiúnta na nAonad (SI). Tá siad éadoiseach, nó is féidir iad a chur in iúl mar tháirge de cheann amháin nó níos mó de na bonnaonaid, b'fhéidir scálaithe, de réir cumhachta easpónantúcháin oiriúnaí.

Bíonn ainmneacha speisialta ag an SI le haghaidh 22 de na haonaid dhíorthaithe (mar shampla, heirts, an t-aonad tomhais SI le haghaidh minicíochta), ach ní léiríonn na cuid eile ach cá has a dhíorthaigh siad: mar shampla, an cileagram in aghaidh an mhéadair chearnaigh (kg/m2), an SI a dhíorthaítear ó aonad an achair;; agus an cileagram sa mhéadar ciúbach (kg/m3 nó kg m−3), an SI a dhíorthaítear ón aonad dlúis.

Nuair a scríobhtar ainmneacha na n-aonad díorthaithe SI ina n-iomláine, baintear úsáid as litreacha sa cás uachtair. Mar sin féin, scríobhtar na siombailí do na haonaid ainmnithe i ndiaidh daoine leis an iniseal sa chás uachtair. Mar shampla, an tsiombail le haghaidh heirts "Hz"; ach is í "m" an tsiombail le haghaidh méadar.[1]

Aonaid dhíorthaithe le hainmneacha speisialta

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Leagtar amach i gCóras Idirnáisiúnta na nAonad ainmneacha speisialta do 22 aonad díorthaithe, lena n-áirítear aonaid dhíorthaithe éadoiseacha, an raidian (rad) agus an stéaradian (srLeagann Córas Idirnáisiúnta na nAonad ainmneacha speisialta amach do 22 aonad díorthaithe, lena n-áirítear dhá aonad díorthaithe éadoiseach, an raidian (rad) agus an stearaidian (sr).

Aonaid ainmnithe a dhíorthaítear ó bhunaonaid SI[2]
Ainm iombail Cainníocht Coibhéisí Coibhéisí  na mbunaonad SI
heirts Hz minicíocht 1/s s−1
raidian rad uillinn m/m 1
stearaidian sr uillinn sholadach m2/m2 1
niútan N fórsa, meáchan kg⋅m/s2 kg⋅m⋅s−2
pascal Pa brú, strus N/m2 kg⋅m−1⋅s−2
giúl J fuinneamh, obair, teas N⋅m
C⋅V
W⋅s
kg⋅m2⋅s−2
vata W [[Cumhacht|

cumhacht, flosc radanta]]

J/s
V⋅A
kg⋅m2⋅s−3
cúlóm C Lucht leictreachcainníocht leictreachais s⋅A
F⋅V
s⋅A
Volta V Difríocht poitéinsil

voltas, difríocht poitéinsil leictreachais, fórsa leictreamaitighfórsa leictreaghluaisneach

W/A
J/C
kg⋅m2⋅s−3⋅A−1
farad F toilleas leictreach C/V
s/Ω
kg−1⋅m−2⋅s4⋅A2
óm Ω friotaíocht leictreach, coisceas leictreach, freasaitheacht leictreach
1/S
V/A
kg⋅m2⋅s−3⋅A−2
símin S seoltas leictreach,
1/Ω
A/V
kg−1⋅m−2⋅s3⋅A2
véibear Wb flosc maighnéadach J/A
T⋅m2
kg⋅m2⋅s−2⋅A−1
teisle T neart réimse mhaighnéadaigh, aonad floscdhlúis mhaighnéadaigh
V⋅s/m2
Wb/m2
N/(A⋅m)
kg⋅s−2⋅A−1
hanraí H ionduchtas leictreach V⋅s/A
Ω⋅s
Wb/A
kg⋅m2⋅s−2⋅A−2
céim Celsius
°C Teocht i gcomparáid le 273.15 K K K
lumen lm Flosc lonrúil cd⋅sr cd
lúman lx soilseas lm/m2 m−2⋅cd
beicireil Bq radaighníomhaíocht (meathaí in aghaidh an aonaid ama)
1/s s−1
grae Gy dáileog  ionsúite (de radaíocht ianaíoch) J/kg m2⋅s−2
síveart Sv coibhéis dháileogach  (de radaíocht ianaíoch) J/kg m2⋅s−2
catal kat gníomhaíocht chatalaíoch mol/s s−1⋅mol