Aimínaigéad
  | |
| Substaint cheimiceach | aicme struchtúrtha ian |
|---|---|
| Eile | |
| amfaiteireacht | |
Sa cheimic, is móilín é an t-aimínaigéad ina bhfuil feidhmghrúpaí aimíní agus carbocsailí le chéile ann. Sa bhithcheimic, tagraíonn an téarma seo d'alfa-aimínaigéid leis an fhoirmle ghinearálta H2NCHRCOOH, arb ionann R agus malartaí orgánach. Sna halfa-aiminaigéid, tá na grúpaí áimíní agus carbocsaláití greamaithe chuig an carbón céanna, glaoite an 'α–charbón'. Bíonn an bunstruchtúr céanna ag na haimínaigéid ar fad. Tá adamh carbóin (C) acu ar fad sa lár, agus ag dul amach uaidh sin mar gha, - aimínghrúpa NH2 (acailceach), grúpa carbocsaile - COOH (aigéad) agus adamh hidrigine atá i gcoiteann ag an haimínaigéid ar fad. Chomh maith leis sin, bíonn adamh/grúpa eile ag na haimínaigéid ar fad. Athraíonn sé seo ag braith ar an aimínaigéad. Tá difríocht idir na halfa-aiminaigéid de réir an cineál taobhshlabhra (R-ghrúp) atá ceangailte chuig a gcarbón-alfa.
Tá éagsúlacht mhór iontu ó thaobh toise, níl ach hidrigin amháin ag glicín , grúpa meitile ag alainín agus grúpa mór heitreafháinneac ag tripteafan.
Ar leith ó na haimínaigéid atá faighte i ngach beathachruth, tá ról ríthábhachtacha ag aimínaigéid neamhnádúrtha san earnáil tionsclaíochta agus teicneolaíochta, mar shampla, Is alfa-aimínaigéid iad an t-oibreáin chrágtha EDTA agus an t-aigéad nítríl trí-aicéiteach atá tábhachtach i dtionscal na gceimiceán.
Forbhreathnú[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is iad na haimínaigéid-alfa blocanna tógála an mhóilín próitéine. Tagann aimínaigéid le chéile in imoibriú ceimiceach comhdhlúthúcháin, trí díhiodráitiú sintéise, a scaoileann uisce agus "an t-iarmhar aimínaigéideach" nua, a bhíonn ceangailte le chéile le nasc peiptídeach.
Tá 20 aimínaigéad coitianta ann le próitéiní a fhoirmiú, sainithe ag an cód géiniteach. Is de thoradh líon na n-aimínaigéad agus an seicheamh ina bhfuil siad socraithe a foirmítear próiteiní ar leith. Níl sé neamhchosúil leis an gcaoi a ndéantar focail as an aibítir. Féadtar líon mór millteach focail a dhéanamh as 26 litir na haibtíre. Bíonn roinnt mhaith aimínaigéad i bpróitéiní simplí fiú amháin, e.g. tá thart ar 50 aimínaigéad in inslin (próitéin), tá 500 in haemaglóibin agus tá os cionn 4500 aimínaigéad in uireás (próitéin in pónairí soighe).