Haemaglóibin

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Comhdhúil CheimiceachHaemaglóibin

Cuir in eagar ar Wikidata
Substaint cheimiceachfamily of protein complexes (en) Aistrigh
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceachC₂₉₅₂H₄₆₆₄O₈₁₂₅S₈Fe₄₃₂₁
1GZX Haemoglobin

Is éard is haemaglóibin ann ná próitéin ina bhfuil an haem-mhóilín, ina bhfuil adamh iarainn lárnach, a iompraíonn ocsaigin sa bhfuil. Tá dhá roinn sa bhfuil agus an toirt chéanna iontu: na cealla bána is dearga (na heiritricítí), agus an fuilphlasma.

Sna heiritricítí atá an haemaglóibin lonnaithe. I dtimthriall amháin d'imshruthú na fola, agus an fhuil ag rith trí na ribeadáin fola sna scamhóga, idirleathann an ocsaigin isteach inti ó na hailbheolais, agus tagann dath dearg ar an bhfuil athnuaite seo.

Sa timthriall eile den imshruthú, nuair a ritheann an fhuil trí na ribeadáin fola i bhfíocháin eile na colainne, idirleathann an ocsaigin amach as an bhfuil is idirleathann dé-ocsaíd charbóin isteach inti, agus tagann dath gorm dorcha uirthi.

Tá galair ghéiniteacha ann a chuireann isteach ar fheidhmiú na haemaglóibine. Buaileann ainéime chorráncheallach daoine gorma amháin. Is amhlaidh a bhíonn cuid de na móilíní haemaglóibine máchaileach ó bhreith, ionas go n-athchumann na heiritricítí ina gcorráin.

Calcann na cealla athchumtha seo fuileadáin bheaga, rud a choimeádann ocsaigin ó fhíocháin, á milleadh. Mar thoradh, is annamh a mhaireann an t-ainniseoir thar 20 bliain d'aois.

Tá galar géiniteach eile cosúil léi a bhuaileann daoine ó imeall na Meánmhara, ainéime Cooley. Sa ghalar seo, bíonn cuid den haemaglóibin máchaileach ar shlí go dtiteann na heiritricítí as a chéile, agus milleann sé seo fíocháin, ceal ocsaigine.[1]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Hussey, Matt (2011). "Haemaglóibin". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 338.