Wolfgang Borchert

Wolfgang Borchert

(1941)
Beathaisnéis
Breith	20 Bealtaine 1921 Hamburg
Bás	20 Samhain 1947 26 bliana d'aois Basel, An Eilvéis
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Heipitíteas)
Áit adhlactha	Reilig Ohlsdorf 53° 37′ 11″ N, 10° 02′ 05″ E
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Gymnasium Eppendorf (en) (1932–)
Teanga dhúchais	an Ghearmáinis
Gníomhaíocht
Gairm	drámadóir, scríbhneoir, file, gearrscéalaí, trodaí frithbheartaíochta
Seánra	Cóiriú drámaí
Gluaiseacht	Trümmerliteratur
Teangacha	An Ghearmáinis
Gairm mhíleata
Coinbhleacht	An Dara Cogadh Domhanda
Saothar
Saothar suntasach (1946) The Bread (en) (1947) The Man Outside (en)
Teaghlach
Máthair	Hertha Borchert
Síniú
Suíomh gréasáin	borchertgesellschaft.de

Áirítear Wolfgang Borchert (20 Bealtaine 1921, Hamburg - 20 Samhain 1947, Basel, an Eilvéis) ar dhuine de na scríbhneoirí móra i dtréimhse an chineál litríochta iarchogaidh, ar a dtugtar Trümmerliteratur, nó litríocht na bhfothrach, i stair litríochta na Gearmáine.

1940

Saol

Bhí a athair, Fritz Borchert, ina mhúinteoir bunscoile, agus bhain a mháthair, Hertha Borchert, amach cáil áirithe áitiúil ag cumadh filíochta i gcanúint an tuaiscirt. Thosaigh an mac ag scríobh dánta nuair a bhí sé cúig bliana déag, agus cuid acu á bhfoilsiú ar an nuachtán áitiúil, Hamburger Anzeiger.

1943/1944

Go gairid roimh an gcogadh, rinneadh printiseach siopadóra leabhar de, ach níor fhan sé ansin, nó bhí a chroí sáite san amharclannaíocht. Chaith sé trí mhí ina aisteoir i Hannover, ach ansin, tháinig an ghairm shlógtha, agus b'éigean dó troid ar an gcathéadan thoir, sa Rúis.

1945

I Mí Eanáir 1942, goineadh é, agus nuair a bhí sé ag éileamh leis an gcneá, buaileadh breoite le diftéire é. Caitheadh an drochamhras air go raibh sé tar éis é féin a ghoin le teacht slán ón gcathéadan, agus chuaigh an scéal chun na cúirte. Bhí an t-ionchúisitheoir ag éileamh go gcuirfí chun báis é, ach d'éigiontaigh an coiste cúirte é.

Níor scaoileadh saor é go fóill, áfach, nó bhí sé tar éis Hitler a cháineadh ina chuid comhfhreagrais phríobháidigh. Chaith sé sé seachtaine i mbraighdeanas dá thoradh sin, agus ansin, cuireadh ar ais go dtí an cathéadan thoir é. Bhí sé ag dul ó ospidéal go hospidéal, agus na Naitsithe ag cur an dlí air uair i ndiaidh a chéile, go dtí gur fhill sé abhaile i Mí na Bealtaine den bhliain 1945. Faoin am seo, bhí sé an-tinn, agus ní raibh sé le biseach a fháil choíche.

Generation ohne Abschied, le Wolfgang Borchert

I ndiaidh an chogaidh, rinne sé iarrachtaí áirithe a chuid a shaothrú ag amharclannaíocht, ach níor cheadaigh a dhrochshláinte dó leanúint leis an obair seo. Nuair a dúirt na dochtúirí nach raibh ach bliain nó dhó fágtha aige, chrom sé ar an scríbhneoireacht, agus chum sé thart ar fiche gearrscéal i dtréimhse ghairid. Bhí sé ábalta a phríomhshaothar, an dráma Draussen vor der Tür ("Amuigh ar an tairseach") a chríochnú sular shíothlaigh sé i dteach téarnaimh i mBasel, an Eilvéis.

Saothar

Bhí Borchert go mór mór faoi thionchar an eispriseanachais, ach d'fhág leithéidí Kurt Tucholsky agus Erich Kästner a lorg air chomh maith. Fuair sé bás go ró-óg le páirt cheart a ghlacadh i saol liteartha na tíre. Bhí sé ag éileamh go dtabharfaí droim láimhe lena raibh ann roimh an gcogadh, ó bhí an litríocht féin náirithe ag an Naitsíochas.

Chuaigh an dearcadh seo go mór mór i bhfeidhm ar lucht a chomhaimsire, go háirithe scríbhneoirí Gruppe 47. "Ní hí an dea-ghramadach atá uainn", a dúirt sé, "ach scríbhneoirí a thugann crann ar chrann agus bean ar bhean. Ní mór gach sórt a scríobh go simplí soiléir, gan dul i dtuilleamaí an mhodha choinníollaigh."

Eppendorfer Landstraße in Eppendorf

Dánː 'Versuch es'

Stell dich mitten in den Regen, glaub an seinen Tropfensegen spinn dich in das Rauschen ein - und versuche gut zu sein!

Stell dich mitten in den Wind, glaub an ihn und sei ein Kind – laß den Strum in dich hinein - und versuche gut zu sein.

Stell dich mitten in das Feuer, liebe dieses Ungeheuer in des Herzens rotem Wein - und versuche gut zu sein!

Leagan Gaeilgeː 'Dein Iarracht'

Seas faoi thulca na fearthainn Aithin na beannachtaí sna braonaíocha Tarraing an monabar thart ort mar bhrat Is déan iarracht a bheith go maith!

Seas i mbéal na gaoithe Creid inti agus bí id leanbh Scaoil an scríob isteach ionat Is déan iarracht a bheith go maith!

Seas i gcorplár na tine Gráigh an tarrachtach Le fíon dearg do chroí-se Is déan iarracht a bheith go maith!

Leagan Gaeilge le Aogán Ó Muircheartaigh bunaithe ar leagan le Dominique Lieb/Púca Press

Féach freisin

• Trümmerliteratur
• Internationale Wolfgang-Borchert-Gesellschaft