Vicky Phelan
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 28 Deireadh Fómhair 1974 Luimneach, Éire  |
| Bás | 14 Samhain 2022 48 bliana d'aois Luimneach, Éire |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | dlíodóir |
Gradam a fuarthas
| |
 | |
Bean Éireannach as Móin Choinn i gContae Chill Chainnigh,[1] ab ea Vicky Phelan (28 Deireadh Fómhair 1974 - 14 Samhain 2022), a bhain clú amach san fheachtas chun cúiteamh a fháil d'íospartaigh Scannal CervicalCheck.
Tharraing a troid aird ar chearta na n-othar agus ar an leatrom a rinneadh ar mhná ar fud na tíre a fuair torthaí míchruinne ar thástálacha smearaidh don ailse i mbéal na broinne. Thuill sí meas as cuimse as an mbealach a lean sí lena feachtas agus í ag dul i ngleic ag an am céanna leis an ngalar a mharaigh sa deireadh í.[2]
Scannal
[cuir in eagar | athraigh foinse]D'eascair conspóid CervicalCheck as cás Ard-Chúirte a thug Phelan in aghaidh saotharlann i Meiriceá a rinne anailís ar a tástáil smeartha in 2011. Ach níor aimsíodh aon mhínormáltacht dá barr.[3] Rinneadh míléamh ar na torthaí sin a thug le fios nach raibh aon chomharthaí ailse uirthi.[4]
Fuarthas amach ina dhiaidh sin go raibh toradh na tástála sin mícheart. In 2014, diagnóisíodh go raibh ailse ceirbheacs ar Phelan.
Le linn 2015-2018, thug sí cás Ard-Chúirte in aghaidh na saotharlainne i Meiriceá a rinne anailís ar a tástáil smeartha in 2011.[5]
Faoi dheireadh, rinne Phelan socrú €2.5 milliún sa chás Ard-Chúirte. Níor ghlac an tsaotharlann le dilteanas sa chás.[3]
Fiosrúchán
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bunaíodh Fiosrúchán Scally mar gheall ar an dua a chaith sí agus an misneach a léirigh sí ag tarraingt aird ar a scéal féin agus ar scéalta ban eile.[4]
Foilsíodh tuarascáil Fhiosrúchán Scally in 2018 ar ghabh an Stát léithscéal leis na mná dá barr.[3]
Bás
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhásaigh Phelan ar 14 mí na Samhna, 2022 in Ospís Áth an Mhuilinn i Luimneach.[6]
Tar éis a báis, dúirt Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUigínn, "A bhuíochas lena hiarrachtaí pearsanta uafásacha gan staonadh in ainneoin an ualaigh arbh éigean di a iompar, tá cosaint tugtha agus tabharfar amach anseo, do shaol an iliomad ban."[7]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Quann, Jack. “Vicky Phelan tributes - 'We have lost our biggest big sister'” (en). Dáta rochtana: 2022-11-14.
- ↑ Eoin Ó Catháin (17 Samhain 2022). "Cumhacht Vicky Phelan a spreag na polaiteoirí lena gcumhacht féin a léiriú" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-11-17.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Nuacht RTÉ (2022-11-14). "An feachtasóir ailse ceirbheacs Vicky Phelan tar éis bháis" (as ga-IE).
- ↑ 4.0 4.1 "'Drochfheall ar iontaoibh na mban' – glactha ag an Rialtas le moltaí faoi chonspóid CervicalCheck" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-11-15.
- ↑ Ryan, Órla (2022-11-14). "Cervical cancer campaigner Vicky Phelan has died" (en). TheJournal.ie.
- ↑ “Vicky Phelan, who exposed Irish smear tests scandal, dies at 48” (en) (2022-11-14). Dáta rochtana: 2022-11-14.
- ↑ "Ráiteas ón Uachtarán Micheál D. Ó hUigínn ar bhás Vicky Phelan".
| Rialú údaráis: Idirnáisiúnta |
|---|
