Uí Dhuibhir
Rítheaghlach Gaelach atá is ea Uí Dhubhuir nó Uí Dhuibhir, lonnaithe i gContae Thiobraid Árann an lae inniu. Dubhur mac Spealáin ba ea a sinsear.[1]
Sinsearacht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Mhaígh clann Uí Dhuibhir gurbh é a sinsear seanscéalach ná Míl Easpáine féin.[2]
Ó thaobh sinsir a bhfuil fianaise leis, cé réamhstairiúl, tá Cairbre Cluichechair mac Con Corb (rí Laighean) mhic Conchúir Fhabhrarua (Ardrí).[3][4] Lonnaigh Cairbre Cluichechair i Mumhain, áit a bhunaigh sé Dál Chairbre Aradh.[5]
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Dar le scéalta maidir le clann Uí Dhuibhir, ghlacadar páirt i gCath Chluain Tarbh agus cogaí Gaelacha eile.[6]
D'éirigh Uí Dhuibhir ina dtiarnaí áitiúla ag Coill na Manach i lár na meánaoise, ach ní fheictear go suntasach iad i nAnnála na gCeithre Máistrí go dtí an 15ú haois.[7]
I dteannta le hUíbh Chearbhaill as Éile, le hUíbh Chinnéide as Urumhain agus le hUíbh Mhaoilriain as Uaithne agus Ara, sheas Uí Dhuibhir an fód in aghaidh Tiarnas na hÉireann, go háirithe clann de Buitléir, Iarlaí Urumhan.
Ghabh Philip agus Anthony Ó Duibhir Caiseal le linn Éirí Amach 1641. Tar éis cogaidh Chromail i nÉirinn, tógadh a gcuid críocha uathu faoin Act for the Settlement of Ireland 1652. Chuaigh roinnt dóibh go dtí Contae an Chláir, ach chuaigh cuid eile ar imirce go dtí an Mór-Roinn srl. Bhí cuid shuntasach d'fhir Uí Dhuibhir in airm Fhrainc Bourbon, monarcacht Habsburg (san áireamh General Count John O'Dwyer, Gobharnóir Belgrade) agus fiú Rúis na Sár.[8]
Cogaidh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Le feadh na ach staire, feictear fir Uí Dhuibhir ina gceannairí agus saighdiúirí i mbun feachtas:
- Éire, 7ú go 18ú haoiseanna
- Cogaidh chathartha Gaelacha[8]
- Cath Chluain Tarbh[8]
- Cogaidh na Trí Ríochtaí[8]
- Cromail in Éirinn 1649-1650[8]
- Cogadh na Naoi mBliana (Éire)[9]
- Cogadh na hAon Bhliana Déag[2]
- Cogadh an Dá Rí[2]
- Éirí Amach 1798 in Éirinn[2]
- Ríocht Aontaithe, 18ú go 20ú haoiseanna
- Cogaidh Angla-Mysore[2]
- Cogaidh Réabhlóideacha na Fraince[2]
- Chuaigh Napoleon[2]
- Cath Waterloo
- Cogadh Neamhspleáchas Venezuela
- Feachtas Shimonoseki
- Cogadh Crimea
- Cogadh Zulu[2]
- Cogadh Angla-Neipealach
- Chuaigh Nua Séalainne
- Chéad Chogadh Angla-Sikh
- Dara Cogadh Angla-Bhurmach
- Chéad Chogadh Domhanda[2]
- Dara Cogadh Domhanda[2]
- An Fhrainc, 18ú go 19th haoiseanna
- Cogadh Chomharbas na Spáinne
- Cogadh Réabhlóideach Mheiriceá
- Léigear Savannah
- Cogaidh Napoleon[10][11]
- Cogadh Franca-Phrúiseach
- SAM, 18ú go 20th haoiseanna
- An Spáinn, 18ú haois
- Cogadh Ochtó Bliana
- An Ostair, 18ú haois
Caisleáin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Thóg Uí Dhubhuir roinnt caisleán i gCill na Manach, ag iarraidh a gcuid críoch a chosaint. I mballóga is ea gach ceann acu inniu. Scriosadh an chuid is mó dóibh sa 17ú haois agus Oliver Cromwell ar turas, san áireamh:
- Caisleán Baile Shíoda
- Caisleán an Bhealaigh
- Caisleán Chluain Uí Thorpa
- Caisleán an Droma Bháin
- Caisleán Dún Droma (Dumdrum House Hotel anois),
- Caisleán Graigone
- Caisleán Chúil an Iúir (go formhór slán)
- Caisleán Bhaile an Mhuilinn[14][15]
- Caisleán Mhaigh Ailbhe
Daoine
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Declan O'Dwyer (iománaí) (rugadh 1987)
- Declan O'Dwyer (stiúrthóir)
- Edmund Thomas O'Dwyer (1919–2005), imreoir cruicéid Astrálach
- J. Mike O'Dwyer (rugadh ?), Australian weapon designer
- John Joseph O’Dwyer, 1d Iarla Uí Dhuibhir, Gobharnóir Belgrade (rugadh ?)
- Joseph O'Dwyer (1841–1898), lia Meiriceánach
- Kelly O'Dwyer (rugadh 1977), polaiteoir Astrálach
- Luke O'Dwyer (rugadh 1980), imreoir rugbaí Astrálach
- Matt O'Dwyer (rugadh 1972), peileadóir Meiriceánach, NFL 1995–2005
- Michael O'Dwyer (1864–1940), riarthóir san India Bhriotanach
- Mick O'Dwyer (rugadh 1936), bainisteoir peile Ghaelaí
- Orla O'Dwyer (rugadh 1998), peileadóir Astrálach
- Paul O'Dwyer (1907–1998), polaiteoir Meiriceánach
- Richard O'Dwyer (rugadh 1988), forbróir gréasáin Sasanach
- Robert O'Dwyer (1862–1949), cumadóir
- Sean O'Dwyer (rugadh 1941), oifigeach Irish Guards
- Steve O'Dwyer (rugadh 1982), imreoir poker Meiriceánach
- Steven O'Dwyer (rugadh 1966), peileadóir Astrálach
- William O'Dwyer (1890–1964), polaiteoir Meiriceánach, 100d méara Nua Eabhrac
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Laffan, Thomas (1911). "Tipperary Families : Being The Hearth Money Records for 1665–1667". James Duffy & Co.
- O'Dwyer, Sir Michael (1933) The O'Dwyers of Kilnamanagh: The History of an Irish Sept
- Callanan, Martin (1938) Records of four Tipperary septs: the O'Kennedys, O'Dwyers, O'Mulryans, O'Meaghers
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- O'Dwyer Clan Website
- O'Dwyer le Clann na hÉireann
- Dwyer in Ireland le John Grenham
- Contours of colonialism: Gaelic Ireland and the early colonial subject le John Morrissey
- An Irishman in Habsburg service - General Count John O'Dwyer, commander of Belgrade, 1718-1722 le Vladimir Abramovic
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Irish Names". irishsurnames.com. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 O'Dwyer, Michael (1933). "The O'Dwyers of Kilnamanagh;the history of an Irish sept". London.
- ↑ "The O'Dwyer Pedigree recorded by Dr. Keating". Clan O'Dwyer. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ "The O'Dwyer Pedigree recorded by O'Hart". Clan O'Dwyer. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ "Aradh Tíre and Aradh Chliach". Ireland's History in Maps. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-18. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ "The Dwyer Family, Sydney, Australia".
- ↑ "References to the O'Dwyers in the Annals of the Four Masters". Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 "Irish Chiefs and Clans of County Tipperary and Waterford". Library Ireland. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ "Donal Cam O'Sullivan Beare", Wikipedia (in Béarla), 2019-12-25, aisghafa 2020-05-06
- ↑ "Napoleon's Irish Legion 1803–1815". Dáta rochtana: 2020-05-05.
- ↑ O'Hart, John (1887-01-01). "The Irish landed gentry when Cromwell came to Ireland" (as en). Dalcassian Publishing Company.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 Abramovic, Vladimir. "An Irishman in Habsburg service – General Count John O'Dwyer, commander of Belgrade, 1718-1722" (as en).
- ↑ 13.0 13.1 "The Irish naval officers in imperial Russia" (en). Dáta rochtana: 2020-05-05.
- ↑ "The O'Dwyer Castles". The O'Dwyer Clan. Dáta rochtana: 2017-05-14.
- ↑ "Dwyer Castles". Dwyer Family. Dáta rochtana: 2017-05-14.