An Túvais

An Túvais

Тыва дыл agus Tyva dyl
Cineál	teanga nádúrtha agus teanga bheo
Úsáid
Cainteoirí dúchais	297,000 (2010)
Dúchasach do	Túva agus Tuvans (en)
Stáit	an Mhongóil, an Rúis agus Daon-Phoblacht na Síne
Aicmiú teangeolaíoch
teangacha Tuircice Common Turkic (en) Siberian Turkic (en) Sayan (en)
Tréithe
Córas scríbhneoireachta	Aibítir Choireallach, aibítir Laidineach agus Tuvan alphabet (en)
Leibhéal leochaileachta	2 leochaileach
Cóid
ISO 639-2	tyv
ISO 639-3	tyv
Glottolog	tuvi1240
Ethnologue	tyv
UNESCO	1234
IETF	tyv
Endangered languages	7309

Teanga Tuircice is ea an Túvais. Tá an teanga á labhairt i dTúva na Rúise, taobh thuaidh den Mhongóil. Thairis sin, tá canúintí Túvaise á labhairt ag dreamanna beaga sa Mhongóil agus sa tSín. Tá sí ó dhúchas ag 200,000 duine, a bheag nó a mhór, agus í ina teanga oifigiúil i dTúva chomh maith leis an Rúisis. Níl sí ina teanga scríofa ach ón mbliain 1930, nó roimhe sin, ba nós le muintir Thúva a gcuid scríbhneoireachta a dhéanamh trí mheán na Mongóilise.

Murab ionann agus na teangacha Tuircice eile, ní bhfuair an Túvais mórán focal ar iasacht ón Araibis ná ón bPeirsis. Ní raibh na Túvaigh riamh ina Moslamaigh, nó is iad an Búdachas agus an Seamanachas reiligiúin thraidisiúnta na dTúvach. Fuair siad an Búdachas ón Tibéid tríd an Mongóil, agus mar sin, bhí an Mhongóilis an-tábhachtach mar fhoinse focal iasachta. Le déanaí, is iomaí téarma Rúisise a chuaigh in úsáid sa Túvais, go háirithe sa téarmaíocht nua-aimseartha.