Aibítir Laidineach
Cineál | córas scríofa agus script nádúrtha |
---|---|
Cruthú | 7 haois "RCh" |
Bunaithe ar | Old Italic (en) |
Stair | history of the Latin alphabet (en) |
ISO 15924 | Latn (215) |
Treo téacs | clé go deas |
Raon Unicode | U+0041-005A,U+0061-006A, U+00AA,U+00BA,U+00C0-00D6,U+00D7-00F6,U+00F8-00FF, U+0100-017F, U+0180-024F, U+0250-02AF, U+02B0-02E4, U+1D00-1D25,U+1D2C-1D5C,U+1D62-1D65,U+1D6B-1D77,U+1D79-1DBE, U+1E00-1EFF, U+2071,U+207F,U+2090-209C, U+2102,U+2107,U+210A-2113,U+2115,U+2117-2125,U+2128,U+212A-2134,U+2139-213B,U+2141-214C,U+214E, U+2160-2188, U+2C60-2C7F, U+A722-A787,U+A78B-A7CA,U+A7D0-A7D1,U+A7D3,U+A7D5-A7D9,U+A7F2-A7FF, U+AB30-AB5A,U+AB5C-AB64,U+AB66-AB69, U+FB00-FB06, U+FF21-FF3A,U+FF41-FF5A, U+1D400-1D6A5, U+10780-10785,U+10787-107B0,U+107B2-107BA agus U+1D400-1D6A5 |
Léarscáil dáileacháin | |
Is í an aibítir Laidineach (nó an aibítir Rómhánach) an córas scríbhneoireachta aibítreach is mó in úsáid ar fud an domhain sa lá atá inniu ann. Tá 26 litir sa bhun-aibítir, agus úsáidtear é, le roinnt modhnuithe, sa chuid is mó de theangacha na hEorpa (roinnt tíortha Oir-Eorpach in easnamh), i Meiriceá Thuaidh agus Theas, san Afraic Fo-Sahárach, agus in oileáin an Aigéin Chiúin.
Litreacha | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | X | Y | Z | |
a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | x | y | z |
Baintear úsáid as litreacha eile freisin i dteangacha éagsúla, m.sh. w i mBéarla agus Gearmáinis.
Forbairt
[cuir in eagar | athraigh foinse]Seo an chéad aibítir Laidine a bhí ann A, B, C, D, E, F, H, I, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, V, X. Cuireadh Y agus Z leis ar ball chun fuaimeanna ó theangacha eile a chur leis.
Nuair a cruthaíodh an aibítir Angla-Shacsanach bhí litreacha uile na Laidine ón am sin i gceist. Mar sin féin cuid de na litreacha atá sa Bhéarla anois níor tháinig siad isteach sa teanga sin ach le déanaí. An litir is déanaí a tháinig isteach ná ‘J’ nó ‘I’ agus eireaball air. Úsáideadh ‘I’ agus ‘J’ araon don litir chéanna agus níor glacadh le ‘J’ in aibítir an Bhéarla go dtí an naoú céad déag féin.
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |