Stanisław Lem

Stanisław Lem

Beathaisnéis
Breith	(pl) Stanisław Herman Lem 12 Meán Fómhair 1921 Lviv, An Úcráin
Bás	27 Márta 2006 84 bliana d'aois Kraków, An Pholainn
Áit adhlactha	Salwator Cemetery (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Aindiachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Danylo Halytsky Lviv National Medical University (en) (1939–1941) Ollscoil Jagiellonian
Céim acadúil	Absolutorium (en)
Áit chónaithe	Kraków Vín Lviv
Teanga dhúchais	an Pholainnis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Fealsúnacht, ficsean eolaíochta, drámaíocht agus litríocht ficsean eolaíochta
Gairm	fealsamh, scríbhneoir, file, dochtúir leighis, taighdeoir, todhchaíoch, scríbhneoir scripte, scríbhneoir ficsean eolaíochta, scríbhneoir aistí, aorthóir, drámadóir
Tréimhse oibre	1946 –  2006
Ball de	Polska Akademia Umiejętności Acadamh Eolaíochtaí na Polainne Związek Literatów Polskich Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Science Fiction Research Association (en)
Seánra	Litríocht ficsean eolaíochta, ficsean eolaíochta agus futures studies (en)
Faoi thionchar	Olaf Stapledon
Teangacha	Béarla, an Pholainnis, an Rúisis agus an Ghearmáinis
Gníomhaire	Franz Rottensteiner
Saothar
Saothar suntasach (1944) The Man from Mars (en) ../... 27+
Teaghlach
Céile	Barbara Lem (1953–2006), bás an duine
Páiste	Tomasz Lem
Athair	Samuel Lem
Duine muinteartha	Henryk Hescheles (male cousin (en) ) Marian Hemar (col ceathair fireann) Janina Altman (female cousin (en) )
Gradam a fuarthas (2005)  Golden Medal for Merit to Culture (en) (2003)  saoránach oinigh de Kraków (2003)  Gradam Geffen (1999)  Kraków Book of the Month (en) (1996)  Knight of the Order of the White Eagle (en) (1995)  Polish PEN Club Award Jan Parandowski (en) (1991)  Duais Franz Kafka (1985)  Austrian State Prize for European Literature (en) (1979)  Grand Prix de Littérature Policière, as a saothar The Chain of Chance (en) (1979)  Work Flag Order, 2nd class (en) (1977)  Seiun Awards (en) (1970)  Commander of the Order of Polonia Restituta (en) (1959)  Officer of the Order of Polonia Restituta (en) (1955)  Złoty Krzyż Zasługi  honorary doctor of the Jagiellonian University of Krakow (en)
Ainmnithe do (2005) Duais Idirnáisiúnta Booker (1990) Locus Award for Best Science Fiction Novel (en) , as a saothar Eden (en) (1988) Neustadt International Prize for Literature (en) (1988) Arthur C. Clarke Award (en) , as a saothar Fiasco (en)
Síniú
Suíomh gréasáin	lem.pl

Bhí an Pólannach Stanisław Herman Lem (Polainnis: [staˈɲiswaf ˈlɛm] (éist);(12 Meán Fómhair 1921 – 27 Márta 2006), ina scríbhneoir ficsin eolaíochta agus aistí ar ábhair éagsúla, lena n - áirítear fealsúnacht, fáistineolaíocht, agus léirmheastóireacht liteartha. Is iomaí scéal ficsin eolaíochta dá chuid atá aorach agus greannmhar. Aistríodh leabhair Lem go níos mó ná 50 teanga agus tá níos mó ná 45 milliún cóip díolta acu. Ar fud an domhain, tá aithne air mar údar an úrscéil Solaris ó 1961. I 1976 scríobh Theodore Sturgeon gurbh é Lem an scríbhneoir ficsean eolaíochta is mó léamh ar domhan.

Is é Lem an t-údar ar an saothar fealsúnach bunúsach " Summa Technologiae ", ina thuar sé cruthú na réaltachta fíorúla agus na hintleachta saorga. Freisin, d'fhorbair sé smaointe na huathéabhlóide daonna, cruthú domhan saorga, agus go leor eile. Scrúdaíonn a shaothair ficsin eolaíochta téamaí fealsúnachta trí thuairimíocht ar theicneolaíocht, nádúr na hintleachta, neamhfhéidearthacht na cumarsáide agus na tuisceana le hintleacht choimhthíoch agus, éadóchas faoi shrianta daonna, agus áit na daonnachta sa chruinne. Clúdaíonn a chuid aistí agus leabhair fealsúnacha iad seo agus go leor ábhar eile.

Bíonn sé deacair a shaothair a aistriú mar gheall ar nuafhocail mionsaothraithe Lem agus imeartas focal nathach.. D’fhógair Parlaimint na Polainne 2021 Bliain Stanisław Lem.

Saol

Luathshaol

Teach Uimh. 4 ar Shráid Bohdan Lepky i Lviv, áit ar chaith Lem a óige, de réir a dhírbheathaisnéise Highcastle.

Rugadh Lem i 1921 i Lwów, an Pholainn idirchogaidh (Lviv, an Úcráin anois). De réir a chuntais féin, rugadh é ar 13 Meán Fómhair i ndáiríre, ach athraíodh an dáta go dtí an 12ú ar a theastas breithe mar gheall ar bhaothchreideamh. Ba mhac é le Sabina née Woller (1892–1979) agus Samuel Lem [note 1] (1879–1954), laraingeolaí saibhir agus iar-lia in Arm na hOstra-Ungáire, agus col ceathrair leis an bhfile Polannach Marian Hemar (mac deirfiúr athar Lem). Sna blianta ina dhiaidh sin mhaígh Lem uaireanta gur tógadh é ina Chaitliceach Rómhánach, ach chuaigh sé chuig ceachtanna reiligiúnacha Giúdacha le linn a bhlianta scoile. D'éirigh sé ina aindiachaí ina dhiaidh sin "ar chúiseanna morálta ... is cosúil go bhfuil an domhan curtha le chéile ar bhealach chomh pianmhar gur fearr liom a chreidiúint nár cruthaíodh é ... d'aon ghnó". Sna blianta ina dhiaidh sin thabharfadh sé agnóisí agus aindiachaí air féin.

Tar éis fhorghabháil Shóivéadaigh in iarthar na hÚcráine agus na Bealarúise sa bhliain 1939, ní raibh cead aige staidéar a dhéanamh i bPolaiteicnic Lwow mar ba mhian leis mar gheall ar a “bhunús bourgeois ”, agus ach amháin de bharr thionchar a athar glacadh leis chun staidéar a dhéanamh ar leigheas in Ollscoil Lwów i 1940. Le linn fhorghabháil na Naitsithe ina dhiaidh sin (1941–1944), sheachain teaghlach Giúdach Lem socrúchán sa Geiteo Naitsíoch i Lwów, agus iad ag maireachtáil le páipéir bhréagacha. Chuimhnigh sé níos déanaí:

Le linn na tréimhse sin, d'fhoghlaim mé ar bhealach an - phearsanta, praiticiúil nach Airianach mé. Bhí a fhios agam go raibh mo sinsear Giúdaigh, ach ní raaibh a fhios agam aon rud faoin gcreideamh Maoiseach agus, ar an drochuair, dada ar bith den chultúr Giúdach. Mar sin, ó cheart, ní raibh ann ach an reachtaíocht Naitsíoch a thug an tuigbheáil domh go raibh fuil Ghiúdach i mo chuid féitheacha.

Le linn na tréimhse sin, thuill Lem slí bheatha mar mheicneoir gluaisteáin agus mar tháthaire, agus ó am go chéile ghoid sé muinisin ó thithe stórais (a raibh rochtain aige orthu mar fhostaí de chuid comhlachta Ghearmánaigh) chun iad a chur ar aghaidh go dtí trodaí frithbheartaíochta Pholannach.

Sa bhliain 1945, ionghabhadh Lwow leis an Úcráin Shóivéadach, agus athlonnaíodh an teaghlach, mar aon le go leor saoránach Polannach eile, go Kraków, áit a ndeachaigh Lem, ar éileamh a athar, i mbun staidéir leighis san Ollscoil Iagailleonach. Ní dhearna sé a chuid scrúduithe deiridh d'aon ghnó, chun gairm an dochtúra míleata a sheachaint, rud a cheap sé a d'fhéadfadh a bheith ar feadh a shaoil. Tar éis dó absolutorium a fháil (téarma Polainnis mar fhianaise ar chríochnú an staidéir gan dioplóma), rinne sé obair mhíosúil éigeantach in ospidéal, ag barda máithreachais, áit ar chuidigh sé le roinnt breitheanna linbh agus gearradh Caesarach. Dúirt Lem go raibh radharc na fola ar cheann de na cúiseanna ar shocraigh sé gan leigheas an chleachtadh..

Cáil a bhaint amach

Stanislaw Lem agus spásaire bréagáin, 1966

Chuir Lem tús lenachuid oibre liteartha i 1946 le roinnt foilseachán i seánraí éagsúla, lena n-áirítear an fhilíocht ina measc, chomh maith lena chéad úrscéal ficsean eolaíochta, Człowiek z Marsa (Fear ó Mhars), srathaithe in Nowy Świat Przygód  (Domhan Nua na nEachtraí). Idir 1948 agus 1950 bhí Lem ag obair mar chúntóir taighde eolaíochta in Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (an Ollscoil Iagailleonach), agus d'fhoilsigh sé roinnt gearrscéalta, dánta, léirmheasanna, srl., go háirithe san irisleabhar seachtainiúil <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tygodnik_Powszechny" rel="mw:ExtLink" title="Tygodnik Powszechny" class="cx-link" data-linkid="255">Tygodnik</a> Powszechny. Sa bhliain 1951, d'fhoilsigh sé a chéad leabhar, Astronauci (Na spásairí). I 1953 bhuail sé agus phós sé (pósadh sibhialta) Barbara Leśniak, mac léinn leighis. Rinneadh a searmanas pósta eaglaise i mí Feabhra 1954. I 1954, d’fhoilsigh sé díolaim ghearrscéalta, Sezam i inne opowiadania ( Seasamain agus Scéalta Eile). An bhliain dár gcionn, 1955, foilsíodh úrscéal ficsean eolaíochta eile, Obłok Magellana *(Scamall Magellan).