An difríocht idir athruithe ar: "Sraithmharfóir"
m r2.7.2+) (róbat ag suimiú: sh:Serijski ubica |
m Bot: Migrating 45 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q484188 (translate me) |
||
Líne 19: | Líne 19: | ||
[[Catagóir:Dúnmharú]] |
[[Catagóir:Dúnmharú]] |
||
[[Catagóir:Sraithmharfóirí| ]] |
[[Catagóir:Sraithmharfóirí| ]] |
||
[[af:Reeksmoordenaar]] |
|||
[[ar:قاتل متسلسل]] |
|||
[[az:Seriyalı qatil]] |
|||
[[bg:Сериен убиец]] |
|||
[[ca:Assassí en sèrie]] |
|||
[[cs:Sériová vražda]] |
|||
[[cy:Llofrudd cyfresol]] |
|||
[[da:Seriemorder]] |
|||
[[de:Mordserie]] |
|||
[[en:Serial killer]] |
|||
[[eo:Seria murdisto]] |
|||
[[es:Asesino en serie]] |
|||
[[et:Sarimõrvar]] |
|||
[[fa:آدمکشی زنجیرهای]] |
|||
[[fi:Sarjamurhaaja]] |
|||
[[fr:Tueur en série]] |
|||
[[he:רוצח סדרתי]] |
|||
[[hu:Sorozatgyilkos]] |
|||
[[id:Pembunuh berantai]] |
|||
[[io:Seria ocidanto]] |
|||
[[is:Raðmorðingi]] |
|||
[[it:Serial killer]] |
|||
[[ja:シリアルキラー]] |
|||
[[ko:연쇄 살인범]] |
|||
[[lb:Seriemäerder]] |
|||
[[lv:Sērijveida slepkava]] |
|||
[[mk:Сериски убиец]] |
|||
[[nl:Seriemoordenaar]] |
|||
[[no:Seriemord]] |
|||
[[pl:Seryjny morderca]] |
|||
[[pt:Assassino em série]] |
|||
[[ru:Серийный убийца]] |
|||
[[rw:Umwicanyi wa ruhongohongo]] |
|||
[[sco:Serial killer]] |
|||
[[sh:Serijski ubica]] |
|||
[[simple:Serial killer]] |
|||
[[sk:Sériový vrah]] |
|||
[[sr:Серијски убица]] |
|||
[[sv:Seriemördare]] |
|||
[[th:ฆาตกรต่อเนื่อง]] |
|||
[[tr:Seri katil]] |
|||
[[uk:Серійний вбивця]] |
|||
[[uz:Serial qotil]] |
|||
[[vi:Kẻ giết người hàng loạt]] |
|||
[[zh:連環殺手]] |
Leagan ó 04:57, 9 Márta 2013
Is éard is sraithmharfóir ann ná duine a bhfuil triúr daoine, ar a laghad, maraithe aige ar mhaithe le sult agus sásamh síceolaíoch, agus tréimhse sách fada scíthe idir gach dhá dhúnmharú. Is é sin, bíonn sé ag marú duine i ndiaidh duine go tráthrialta. Bíonn neamhord frithshóisialta pearsantachta de chineál éigin ag luí ar na sraithmharfóirí go léir, ach má bhíonn féin, is annamh is féidir síceapaite i gciall cheart an téarma a chur ina leith. Ní bhíonn siad ina síocóisigh, áfach - is é sin, ní aithneofá ar dhuine acu gur "fear buile" atá agat ansin. A mhalairt ar fad, is féidir leo "púicín na slánchéille" a chur orthu féin. Is minic a bhaineann siad sult collaí de chineál éigin as a gcuid gníomhartha. De ghnáth, is féidir scéim éigin a aithint ar na dúnmharuithe a dhéanann an sraithmharfóir - bíonn na híobartaigh cosúil le chéile, nó tugann an ciontóir an íde chéanna do gach corpán, mar shampla.
Dealraíonn sé gur cumadh an focal féin "sraithmharfóir" (Béarla: serial killer) thiar sna seachtóidí, nuair a bhí sraithmharfóirí míchlúiteacha cosúil le Ted Bundy agus David Berkowitz i mbéal an phobail. Is dócha gur gníomhaire de chuid an FBI a cheap an téarma - b'fhéidir Robert Ressler, a bhí sáite ina lán fiosruithe faoi shraithmharfóirí, go háirithe cásanna Jeffrey Dahmer agus Richard Chase.
Is gá an difríocht a aithint idir an sraithmharfóir agus an sluamharfóir (nó an spraoimharfóir) ná go maraíonn an sraithmharfóir a chuid íobartach ina nduine agus ina nduine, de ghnáth, leis an dúil a shásamh agus go gcaithfidh sé scíth a ligean idir na hócáidí. An spraoimharfóir, arís, tá sé ag dul le dúchas ag marú daoine roimhe gan scíth ar bith a bheith ag teastáil uaidh.
Sraithmharfóirí ar chuala an saol mór iomrá orthu
- David Berkowitz - Son of Sam. Bhíodh sé ag géarleanúint lánúineacha óga i Nua-Eabhrac sna seachtóidí, agus mharaigh sé seisear - an chuid eile acu siúd ar lámhach sé leo, tháinig siad beo as an drocháit. Tá sé i dtóin an phríosúin ón mbliain 1977 anuas.
- Ted Bundy - mharaigh sé mná óga sna Stáit Aontaithe sna blianta 1974-78. Ba nós leis a chuid íobartach a éigniú is a thachtadh. Cuireadh chun báis é sa bhliain 1989.
- John Wayne Gacy - "An Bobaide Marfach". Chuireadh sé éadaí an bhobaide air féin leis na páistí a ghiúmaráil. Le fírinne, ba nós leis páistí agus fir óga a éigniú agus a mharú. Cuireadh chun báis é sa bhliain 1994.
- Karla Homolka agus Paul Bernardo - lánúin óg Cheanadach a bhí ag fuadach cailíní óga agus á marú le sult collaí a bhaint astu sna blianta 1990-92. I measc a gcuid íobartach, bhí deirfiúir Karla, Tammy Homolka, nach raibh ach cúig bliana déag d'aois.
- Lenny Murphy - ceann feadhna "Bhúistéirí na Seanchille" a bhí ag rith damhsa i dTuaisceart Éireann sna seachtóidí. Cé go raibh cuma an fhoréigin sheictigh ar dhúnmharuithe na droinge, dealraíonn sé gur sraithmharfóireacht a bhí i gceist i ndiaidh an iomláin.