Jump to content

Próinséas Ní Chatháin

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaPróinséas Ní Chatháin
Beathaisnéis
Breith1936
Bás24 Samhain 2018
81/82 bliana d'aois
Chair of Old and Middle Irish at University College Dublin (en) Aistrigh
Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Gairmacadóir Cuir in eagar ar Wikidata
TeangachaBéarla

Scoláire agus foclóirí Gaeilge ab ea (Máire) Próinséas Ní Chatháin (1936 – 24 Samhain 2018), a chuir go mór le príomhfhoclóir na Sean-Ghaeilge agus na Meán-Ghaeilge (Dictionary of the Irish Language) faoi scáth Acadamh Ríoga na hÉireann. Bhí post aici mar Ollamh le Gaeilge Luath agus Gaeilge na Meánaoise sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath.[1]

Rinne Ní Chatháin a cuid staidéir i gColáiste na hOllscoile Gaillimh (Ollscoil na hÉireann Gaillimh anois) faoi stiúir Kathleen Mulchrone, áit ar bronnadh BA uirthi (1956). Fuair sí Scoláireacht Taistil ó Ollscoil na hÉireann chun staidéar a dhéanamh i mBonn na Gearmáine, agus ansin d'fhreastail sí ar Ollscoil Dhún Éideann áit ar bhain sí PhD amach sa bhliain 1966.[2] Bhí sí ina Scoláire i Scoil an Léinn Cheiltigh in Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath idir 1962 agus 1965, agus cúig bliana is fiche ina dhiaidh sin, shuigh sí ar bhord rialaithe na Scoile sin (1987–88).[3]

Thosaigh sí ar a gairm múinteoireachta mar léachtóir cuartaíochta in Ollscoil Pennsylvania, agus ina dhiaidh sin, sa bhliain 1967, ghlac sí le post i Roinn na Sean-Ghaeilge sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath, áit ar fuair sí ardú céime ó léachtóir cúnta go hollamh le linn na fiche bliain ina dhiaidh sin. Bhunaigh sí M.Phil. idirdhisciplíneach i gcomhar leis an staraí an tOllamh Francis John Byrne, agus níos déanaí bhí baint aici le bunú cúrsa fochéime ar Shibhialtacht na gCeilteach.[4]

Bhí sí ina hUachtarán ar Chumann Ríoga Ársaíochta na hÉireann ó 1997 go 2000.[5] In 2002 foilsíodh festschrift ina honóir dar teideal Ogma: essays in Celtic Studies in honour of Próinséas Ní Chatháin, arna chur in eagar ag iar-chomhghleacaithe dá cuid, Michael Richter agus Jean-Michel Picard.[6]

  1. Murray (2019). "In memoriam Máire Próinséas Ní Chatháin (1936–2018)". Éigse: A Journal of Irish Studies 40: 414–17. National University of Ireland. 
  2. Doherty (2018). "Lives Remembered". Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 148: 148–150. 
  3. "Council and Governing Boards as at 31/12/1987". Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath.
  4. Doherty (2018). "Lives Remembered". Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland 148: 148–150. Doherty, Charles (2018). "Lives Remembered". Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland. 148: 148–150.
  5. "Past Presidents of the RSAI". Royal Society of Antiquaries of Ireland.
  6. "Ogma: essays in Celtic studies in honour of Próinséas Ní Chatháin" (2002). Baile Átha Cliath: Four Courts.