Jump to content

Plaistisféar

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Coilíneacht de bhairnigh ceangailte le masc tumadóireachta, a tháinig i dtír ar an gcladach.

Is éard atá sa phlaistisféaréiceachórais atá tagtha chun cinn chun maireachtáil i dtimpeallachtaí plaisteacha de dhéantús an duine. Feidhmíonn gach plaisteach atá carntha in éiceachórais mhuirí mar ghnáthóg do chineálacha éagsúla miocrorgánach, agus is iad na micreaphlaistigh iad an t-éilleán is suntasaí.[1] Tá tuairim is 51 trilliún micreaphlaisteach ar snámh sna haigéin.[2] Maidir leis an phlaistisféar, tá níos mó ná 1,000 speiceas éagsúil miocrób in ann cónaí i gceann amháin de na píosaí plaisteacha 5mm seo.[3]

Miocróib ag idirghníomhú le dromchla na bplaisteach.

Gníomhaíonn truailliú plaisteach mar "long" níos marthanaí ná ábhar in-bhithmhillte chun na horgánaigh a iompar thar achair fhada.[4][5] Is féidir leis an chianiompar seo miocróib a aistriú chuig éiceachórais éagsúla agus d'fhéadfadh speicis ionracha a thabhairt isteach chomh maith le halgaí díobhálacha.[6] Is éard atá sna miocrorgánaigh a fhaightear ar an smionagar plaisteach ná éiceachóras iomlán de uatrófaigh, heitreatrófaigh agus siombóisigh.[7] Tá difríocht idir na speicis mhiocróbacha a fhaightear laistigh de phlastisféar agus ábhair eile ar snámh agus a tharlaíonn go nádúrtha (.i., cleití agus algaí) mar gheall ar nádúr ceimiceach uathúil an phlaistigh agus luas mall an bhith-dhíghrádaithe. Chomh maith le miocróib, tháinig borradh faoi fheithidí i gceantair san aigéan nach raibh do-áitrithe roimhe sin. Bhí ba Halobates, mar shampla, in ann atáirgeadh ar an dromchla crua a sholáthraíonn an plaisteach ar snámh.[8]