Argain Dinn Rí

Argain Dinn Rí

I Miotaseolaíocht na nGael, scéal de chuid Scéalaíocht na Ríthe is ea Argain Dinn Rí (Sean-Ghaeilge Orgain Denna Ríg). Scríobadh é is amhlaidh sa 9ú haois, agus caomhnaítear i dtrí lámhscríbhinn é: sa Leabhar Laighneach, i Leabhar Buí Leacáin agus i Rawlinson B 502 den 12ú haois.

Achoimre

B'éigean do Labhraid Maon mac Ailealla Áine rí na Laighean, dul ar deoraíocht i dteannta lena cláirsí Craiftine agus a fhile, Ferchertne.

Bhí athair agus seanathair Labhraí tar éis bheith maraithe ag a uncail Cobthach Cóel Breg agus thóg seisean an choróin. Insítear i leagan amháin gur imir Cobhthach cleas gránna: lig sé air féin go raibh sé marbh, cuireadh é os cionn cláir – le scian bearrtha sa láimh aige – agus nuair a chrom a dheartháir thairis le brón, sháigh sé tríd a scornaigh é. I leagan amháin den scéal, bhí ar Labhraid croíthe a athar agus a sheanathar a shlogadh siar le luchóg beo, agus chaill sé le seal beag dá bharr cumas a theangan.

Chuaigh Labhraid go dtí cúige Mumhan ag lorg tearmainn, agus mheall sé grá iníon an rí, Moriath. Um aird a máthair a bhaint, sheinn Craiftine amhrán samhraidh di gur thit sí ina codladh. Luigh Labraid le Moriath ansin agus phós sé í. Bhí sé in ann ansin a chur in iúl ar Scoriath athair Moriath cabhrú leis, agus i gceannas arm na Mumhan, chloígh sé dún a athar, Dionn Rí, i gContae Cheatharlach. Le cabhair óna mháthair agus fuirseoir na cúirte (a gheobhadh beirt dá ndeoin féin bás ar son mic agus rí), chuir sé Cobhthach agus a lucht leanúna faoi ghlas i dtigh iarainn. Chuir sé an teach trí thine, agus d'éag cách laistigh. De bharr an gníomh gránna seo, thuill sé an leasainm Lorc.

Foinsí

• Helmut Birkhan: Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3.
• Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur (Kröners Taschenausgabe. Band 466). Kröner, Stuttgart 1994, ISBN 3-520-46601-5, ll. 201, 259.

Naisc sheachtracha

• The Destruction of Dind Rig (LL) ar maryjones.us
• Barbara E. Crawford, Beverley Ballin Smith, Simon Taylor, Gareth Williams (2007). "West over sea: studies in Scandinavian sea-borne expansion and settlement before 1300" (as en): 509. Brill. Dáta rochtana: 2016-12-31.