Airí maighnéad, sruthanna ag rith i gcornaí is cáithníní luchtaithe ag guairneáil, a chinneann an chasmhóimint a fheidhmíonn floscdhlús, B, réimse maighnéadach ar an gcóras. Úsáidtear an tsiombail μ di, a thomhaistear san aonad A m2 (aimpéar·méadar cearnach), agus is ionann an t-aonad seo is J T-1 (giúl in aghaidh teisle). Is cainníocht veicteoireach í seo, a dtugtar móimint dhépholach mhaighnéadach uirthi freisin. Is í an chasmhóimint (torc) Γ = μ B sinθ, nuair is í θ an uillinn idir treo B is treo μ. Bíonn móimint mhaighnéadach ag cáithnín luchtaithe (cosúil le leictreoin is prótóin) atá ag guairneáil, agus iompraíonn sé mar a bheadh corna sruthiompartha ann. Bíonn móimint mhaighnéadach fiú ag neodrón, nach bhfuil lucht glan aige, mar go mbíonn sé comhdhéanta as foluchtanna atá ag guairneáil. Tagann móimintí maighnéadacha neodrón i bhfeidhm i dturgnaimh díraonta neodrón. Ar an dóigh chéanna, bíonn móimintí maighnéadacha ag núicléis adamhacha, agus tagann siad seo i bhfeidhm in athshondas núicléach maighnéadach. Mar an gcéanna, in adaimh áirithe ní chealaíonn móimintí maighnéadacha éagsúla na leictreon, a éiríonn óna gcuid guairní nó gluaisní timpeall an núicléis, a chéile. Mar sin, bíonn móimint mhaighnéadach ghlan ag a leithéid d'adamh, agus is é seo bunús na n-airíonna maighnéadacha ábhar toirtiúil, paramaighnéadas is fearómaighnéadas. I gcás maighnéid a chuirtear i réimse maighnéadach, feidhmíonn fórsa an réimse chun iomláine na bhfomhóimintí uile, agus mar sin, poil an mhaighnéid, a ailíniú i dtreo an réimse. Is mar seo a oibríonn compás. Luainíonn cáithníní luchtaithe atá ag guairneáil taobh istigh den ábhar, agus iad suite i réimse maighnéadach, sa treo chéanna le treo a nguairneála (arb ionann é agus treo a móimintí maighnéadacha). Bíonn an luainíocht seo thart ar threo an réimse sheachtraigh.[1]
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.
Is síol faoin bhfisic é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.