Mark Rutte

Mark Rutte
	; (2025)
Beathaisnéis
Breith	14 Feabhra 1967 ; 58 bliana d'aois; an Háig (an Ísiltír)
14 Ard-Rúnaí ECAT
	1 Deireadh Fómhair 2024 – ; ← Jens Stoltenberg
Comhalta de Theach Ionadaithe na hÍsiltíre
	31 Márta 2021 – 9 Eanáir 2022
Formateur
	12 Deireadh Fómhair 2017 – 25 Deireadh Fómhair 2017
Comhalta de Theach Ionadaithe na hÍsiltíre
	23 Márta 2017 – 25 Deireadh Fómhair 2017 ; Toghadh i: 2017 Dutch general election (en)
Formateur
	31 Deireadh Fómhair 2012 – 3 Samhain 2012
Comhalta de Theach Ionadaithe na hÍsiltíre
	20 Meán Fómhair 2012 – 4 Samhain 2012 ; Toghadh i: 2012 Dutch general election (en)
Minister of General Affairs (en)
	14 Deireadh Fómhair 2010 – 2 Iúil 2024 ; ← Jan Peter Balkenende ; Ball de chomh-aireacht: First Rutte cabinet (en) , Second Rutte cabinet (en) , Third Rutte cabinet (en) , Fourth Rutte cabinet (en)
Príomh-Aire na hÍsiltíre
	Ina hionadaí do: Páirtí an Phobail ar son na Saoirse agus an Daonlathais; 14 Deireadh Fómhair 2010 – 2 Iúil 2024 ; ← Jan Peter Balkenende – Dick Schoof → ; Ball de chomh-aireacht: First Rutte cabinet (en) , Second Rutte cabinet (en) , Third Rutte cabinet (en) , Fourth Rutte cabinet (en)
Formateur
	7 Deireadh Fómhair 2010 – 14 Deireadh Fómhair 2010
Comhalta de Theach Ionadaithe na hÍsiltíre
	28 Meitheamh 2006 – 13 Deireadh Fómhair 2010 ; Toghadh i: 2003 Dutch general election (en) , 2006 Dutch general election (en) , 2010 Dutch general election (en)
State Secretary for Education, Culture and Science (en)
	17 Meitheamh 2004 – 26 Meitheamh 2006 ; ← Annette Nijs – Bruno Bruins → ; Ball de chomh-aireacht: Second Balkenende cabinet (en)
Comhalta de Theach Ionadaithe na hÍsiltíre
	30 Eanáir 2003 – 26 Bealtaine 2003 ; Toghadh i: 2003 Dutch general election (en)
Dutch State Secretary for Social Affairs and Employment (en)
	22 Iúil 2002 – 16 Meitheamh 2004 ; ← Hans Hoogervorst, Annelies Verstand – Henk van Hoof (en) → ; Ball de chomh-aireacht: First Balkenende cabinet (en) , Second Balkenende cabinet (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Eaglais Phrotastúnach na hÍsiltíre
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Leiden - staidéar ar stair (1984–1992); International Institute for Management Development (en)
Áit chónaithe	an Háig
Teanga dhúchais	an Ollainnis
Dath súile	Gray (en)
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Polaitíocht, polasaí eachtrach, international security (en) agus eagraíocht idirnáisiúnta
Suíomh oibre	An Bhruiséil
Gairm	polaiteoir, staraí, múinteoir
Fostóir	luach anaithnid (2002–2002); Calvé (1997–2002); Unilever (1992–1997)
Ball de pháirtí polaitíochta	Páirtí an Phobail ar son na Saoirse agus an Daonlathais
Teangacha	An Ollainnis agus Béarla
Uirlis	Pianó
Ghlac sé/sí páirt i
16 Eanáir 2023	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2023
20 Eanáir 2020	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2020
22 Eanáir 2019	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2019
23 Eanáir 2018	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2018
17 Eanáir 2017	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2017
20 Eanáir 2016	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2016
21 Eanáir 2015	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2015
22 Eanáir 2014	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2014
23 Eanáir 2013	Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 2013
	Gradam a fuarthas (2 Iúil 2024) Knight Grand Cross in the Order of the Netherlands Lion (en) Bronnta ag Rí na hÍsiltíre; (27 Eanáir 2023) Ord an Phrionsa Yaroslav, an chéad ghrád; (20 Nollaig 2022) Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana; (2019) Global Citizen Awards (en) ; (2011) Dutchman of the Year (en) ; Honorary Companion of the Order of Australia (en) ; Grand Cross of the Order of the Crown (en) ;
	Síniú

Ard-Rúnaí ECAT - ó 2024 - agus iar-Príomh-Aire na hÍsiltíre is ea Mark Rutte (ar 14 Feabhra 1967 a rugadh é). Bhí sé sa phost sin ó am go ham idir 13 Meán Fómhair 2010 agus 10 Bealtaine 2023 (nó go dtí 1 Iúil 2024 i rialtas sealadach). Ball den People's Party for Freedom and Democracy (an VVD, nua-liobrálach) is ea é.^[1]

Gairm

Bhí Rutte ina cheannaire ar 4 chomhrialtas san Ísiltír idir 2010-2023.^[2]^[3]

In 2017, d’éirigh leis an VVD an sciar is mó de na vótaí a fháil, 21.3 faoin gcéad, nó 33 den 150 suíochán sa pharlaimint.^[4]^[5]

Sa bhliain 2023 tharla scoilt ina rialtas mar gheall ar easaontas faoi srianta a chur ar an inimirce. Ar 8 Iúil 2023, dúirt Rutte go n-éireodh sé as an bpolaitíocht ar fad tar éis dá chomhrialtas titim as a chéile. Tháinig a ráiteas aniar aduaidh ar an bpobal, ós é an ceannaire is faide seirbhís sa tír.^[6] Amhail Emmanuel Macron i mí an Mheithimh 2024 sa Fhrainc, cinneadh Rutte dul sa seans le toghchán roimh dheireadh a théarma ba chúis le bua mór na heite fíordheise san Ísiltír in 2023. Ansin tháinig deireadh le ré

Tháinig deireadh le ré Rutte san Háig.ar an 1 Iúil 2024 nuair a d’éirigh an chéad-aire Mark Rutte as go hoifigiúil – tar éis dó 5,010 lá, nó nach mór 14 bliain, a chaitheamh i gcumhacht agus é i gceannas ar cheithre chomhrialtas éagsúla.^[7]

Polasaithe

Ba é Rutte, nua-liobrálach go smior, an chéad-aire ab fhaide a bhí i gceannas san Ísiltír riamh. Scrios sé mar shampla an córas sláinte agus rinne sé slad ar an earnáil chultúrtha. Ach is fear é a bhfuil coinsias láidir aige agus ba léir sin, mar shampla, nuair a thagair sé san aitheasc deireanach sin don leithscéal oifigiúil a ghabh sé in 2023, thar ceann mhuintir na hÍsiltíre ar fad, leo siúd a d’fhulaing de bharr na sclábhaíochta, agus do chás an MH17, eitleán de chuid Malaysian Airlines ar bhuail diúracán Rúiseach é os cionn na hÚcráine ar an 17 Iúil 2014. Tá seasamh fíorláidir frithRúiseach ag Rutte agus gan dabht chabhraigh an diongbháilteacht lenar throid sé ar son chearta na n-íobartach i gcás MH17 lena cheapachán i mí an Mheithimh 2024 mar ArdRúnaí ar ECAT.

Státaire go smior é Rutte, idirbheartaí den scoth a n-éiríonn leis dreamanna éagsúla a thabhairt le chéile go minic, agus lena chois sin, amhail Angela Merkel na Gearmáine tráth den saol, duine é a léirigh san am a caitheadh go seasfaidh sé an fód go láidir i gcoinne leithéidí Trump agus Putin – cúpla ráiteas tarcaisneacha san áireamh más gá.^[7]

‘Le chéile’, sin dhá fhocal ar leag Rutte béim orthu arís is arís eile ina aitheasc deireanach mar chéad-aire ar an 30 Meitheamh 2024. Seasaigí le chéile an chomhairle a bhí aige do mhuintir na hÍsiltíre i dtagairt neamhcheilte don chomhrialtas de chuid na heite fíordheise faoi stiúir Dick Schoof (fear ionaid Geert Wilders) a chuaigh i mbun oibre ar an 2 Iúil 2024.^[7]

ECAT

Sa bhliain 2024, d'éirigh Rutte ina Ard-Rúnaí ar ECAT. Idir an cogadh san Úcráin, an choimhlint sa Mheánoirthear, agus na pobalóirí Marine Le Pen, Giorgia Meloni, Donald Trump et al, tá a chuid scileanna idirbheartaíochta ar fad ag teastáil ó Rutte chun NATO a choinneáil le chéile.^[7] Tháinig sé i gcomharbacht go hoifigiúil ar an Ioruach Jens Stoltenberg ar an 1 De ireadh Fómhair 2024.

Féach freisin

Naisc sheachtracha

2023: Rutte ag éirí as^[8]

Tagairtí

↑ Nuacht RTÉ (2023-07-10). "Timpeall na Cruinne" (as ga-IE).
↑ Alex Hijmans (Eanáir 20 2021). "TUAIRISC ÓN ÍSILTÍR: Ciníochas córasach de chuid an stáit ba chúis le titim tríú rialtas Mark Rutte" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.
↑ Alex Hijmans (Márta 22 2023). "Bua ollmhór do pholaiteoir leath-Éireannach i dtoghcháin san Ísiltír" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.
↑ Alex Hijmams (Márta 16 2017). "Diúltaithe ag muintir na hÍsiltíre do Geert Wilders den cheathrú huair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.
↑ Alex Hijmans (Meitheamh 14 2017). "Míreanna mearaí Mark Rutte – an Ísiltír trí mhí ag fanacht ar chomhrialtas" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.
↑ Alex Hijmans (Márta 17 2021). "TUAIRISC ÓN ÍSILTÍR: Mark Rutte, an príomhaire atá déanta as polaiteitreafluaireitiléin" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Alex Hijmans (3 Iúil 2024). "Deireadh le ré Rutte san Ísiltír, an baol ann go bhfuil ré I bhfad níos dorcha romhainn" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-06-07.
↑ Sharjah24 News (2023-07-07). "Dutch PM Rutte says resigning over 'irreconcilable' migration row" (Youtube).

[1] Nuacht RTÉ (2023-07-10). "Timpeall na Cruinne" (as ga-IE).

[2] Alex Hijmans (Eanáir 20 2021). "TUAIRISC ÓN ÍSILTÍR: Ciníochas córasach de chuid an stáit ba chúis le titim tríú rialtas Mark Rutte" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.

[3] Alex Hijmans (Márta 22 2023). "Bua ollmhór do pholaiteoir leath-Éireannach i dtoghcháin san Ísiltír" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.

[4] Alex Hijmams (Márta 16 2017). "Diúltaithe ag muintir na hÍsiltíre do Geert Wilders den cheathrú huair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.

[5] Alex Hijmans (Meitheamh 14 2017). "Míreanna mearaí Mark Rutte – an Ísiltír trí mhí ag fanacht ar chomhrialtas" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.

[6] Alex Hijmans (Márta 17 2021). "TUAIRISC ÓN ÍSILTÍR: Mark Rutte, an príomhaire atá déanta as polaiteitreafluaireitiléin" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-07-10.

[:0-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Alex Hijmans (3 Iúil 2024). "Deireadh le ré Rutte san Ísiltír, an baol ann go bhfuil ré I bhfad níos dorcha romhainn" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2025-06-07.

[8] Sharjah24 News (2023-07-07). "Dutch PM Rutte says resigning over 'irreconcilable' migration row" (Youtube).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]