James Hutton
Geolaí a rugadh agus a d'éag i nDún Éideann ab ea James Hutton (3 Meitheamh sa tseanstíl (nó 15 Meitheamh sa nuastíl) 1726 – 26 Márta 1797). Leag a leabhar cáiliuil A Theory of the Earth (Teoiric den Domhan, 1795) bunsraith na geolaíochta nua-aoisí.[1]
Chuir Hutton an smaoineamh chun cinn gur féidir cianstair an domhain fhisiciúil a thuiscint as fianaise i gcarraigeacha an lae inniu. Trína staidéar ar ghnéithe i dtírdhreach agus cóstaí a chuid ísealchríocha dúchasacha in Albain, mar shampla Salisbury Crags nó Rubha Siccar, d'fhorbair sé an teoiric nach bhféadfadh gnéithe geolaíochta a bheith statach ach go ndearnadh claochlú leanúnach orthu thar thréimhsí fada éiginnte. As seo d'áitigh sé, agus é ar aon intinn le go leor geolaithe luath eile, nach bhféadfadh an Domhan a bheith óg. Bhí sé ar dhuine de na moltóirí ba luaithe de choincheap ar tugadh an t-aonfhoirmeachtachas air sna 1830idí. Sé sin an eolaíocht a mhíníonn gnéithe de screamh an Domhain mar thoradh ar phróisis nádúrtha leanúnacha thar an scála geolaíoch. Chuir Hutton teoiric ar aghaidh freisin maidir system of the habitable Earth, a mholadh meicníocht dhiasaíochc chun an domhan a choinneáil oiriúnach go deo do dhaoine, iarracht luath chun prionsabal na hantrapachta de chineál amháin a leagan amach.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "James Hutton". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 355.
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |