J'Accuse…! (1898)
| ||
| Cineál | alt litir oscailte  | |
|---|---|---|
| Údar | Émile Zola | |
| Dáta foilsithe | 13 Eanáir 1898 | |
| Príomhábhar | Dreyfus affair (en)  | |
| Teanga an tsaothair nó an ainm | an Fhraincis | |
| Obair iomlán ar fáil ag URL | gallica.bnf.fr… | |
Ar an 13 Eanáir 1898, d’fhoilsigh an nuachtán Francach L’Aurore litir chlúiteach Emile Zola – J’Accuse – inar chuir sé i leith údaráis mhíleata na Fraince go raibh fear soineanta á choinneáil acu ar Oileán an Diabhail (i nGuáin na Fraince), oifigeach airm darbh ainm Lionel Dreyfus. D’éirigh an scannal Dreyfus, de réir Doise,[1] as plota a chum oifigigh shinsearacha in arm na Fraince le dallach dubh a chur ar na Gearmánaigh.[2]
Úrscéalaí, drámadóir agus iriseoir Francach ab ea Émile Zola, agus foilsíodh an litir oscailte faoi bhráid Uachtarán na Fraince, Felix Faure. Racht díocasach a bhí ann, ag cosaint Dreyfus. Lena J'Accuse, shiúil Zola d'aon ghnó i gcoiscéimeanna an Voltaire sin a dúirt go sonrachː "J'écris pour agir" nó mar (fhrith)ghníomh a bhímse ag scríobh.[3]
Aithnítear go forleathan gurbh é an t-alt sin a scríobh Zola in 1898 an comhartha ab shoiléire den chumhacht nua a raibh ag na hintleachtóirí (scríbhneoirí, ealaíontóirí, acadamhaithe) i múnla tuairimí an phobail, na meán chumarsáide agus an stáit.
Oscar Wilde[cuir in eagar | athraigh foinse]
I mí na Bealtaine 1897, saoradh Oscar Wilde ó phríosún Reading tar éis dó téarma beagnach dhá bhliain a chaitheamh ar chúiseanna homaighnéasachta. Chuaigh Oscar Wilde a chónaí i bPáras i mí Feabhra 1898 go díreach faoin am a raibh Zola ar triail as míchlú a tharraingt ar Ardchomhairle Arm na Fraince. Má d’fhoilsigh an nuachtán pro-Dreyfus La Siècle cóip de i mí Aibreáin, dhiúltaigh Wilde an dearbhú faoi mhionn a thabhairt do Zola a bhí i mbun achomhairc in aghaidh an phionóis phríosúnachta a gearradh airsean.
Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Robert E. Kaplan (1999). "Making Sense of the Rennes Verdict: The Military Dimension of the Dreyfus Affair". Journal of Contemporary History 34 (4): 499–515. doi:. ISSN 0022-0094.
- ↑ Aodhán Ó Raghailligh (D.F. 2012). "Oscar Wilde agus l'affaire Dreyfus" (An tUltach 89 (10), lch 14-15).
- ↑ Síofra Pierse (2006). "Saoithiúlacht: George Moore, Voltaire agus Eagnaíocht na Fraince". Comhar 66 (9): 24–26. doi:. ISSN 0010-2369.
 | Is síol faoin Fhrainc é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |