Galair agus ionfhabhtaithe ghnéas-tarchurtha

Galair agus ionfhabhtuithe gnéastarchurtha

Cineál	galar tógálach agus pandemic and epidemic-prone diseases (en)
Speisialtacht leighis	galair thógálacha
Cóireáil chliniciúil
Comharthaí	einceifilimialíteas miailgeach, siad, dispnia, ionfhabhtú, fuiliú, lesion (en) agus acute weight loss (en)
Scrúduithe	histeapaiteolaíocht, saothrán fola agus pelvic examination (en)
Cóireáil	antaibheathach, antiviral drug (en) , eisídiú, local anti-infective agent (en) agus post-exposure prophylaxis (en)
Pataigineas
Cúis	human sexual behavior (en) , ionfhabhtú, sexual risk behavior (en) agus easpa
Aicmiú
ICD-10	A64
ICD-9	099.0
CIAP	A78
Acmhainní seachtracha
DiseasesDB	27130
Patient UK	sexually-transmitted-infections-pro
MeSH	D012749
UMLS CUI	C0036916

Raon galar ionfhabhtaíoch a tharchuirtear de ghnáth trí thadhall gnéasach, ach uaireanta ar bhealaí eile, is ea galair veinéireacha nó ionfhabhtaithe ghnéas-tarchurtha.

Ina measc tá

• SEIF,
• heipitíteas víreasach B (agus C uaireanta),
• sifilis,
• gónairith,
• heirpéas,
• clamaidia
• agus seancar srl.

Póstaer Chogadh Cathartha na Spáinne, foilsithe ag Rialtas na Poblachta; "Seachain galair véinéireach ... Chomh dainséarach le philéir an namhad."

Trais-seoladh

US Dept. of Health and Human Services.

Is é atá sna galair ghnéas-tarchurtha (GGT) ná ionfhabhtú a spréitear ó dhuine go duine trí chaidreamh collaí. Baictéir, víris, agus orgánaigh micreascópacha atá san fhuil, sa tseamhan, i sreabháin na colainne, nó a lonnaíonn sa réimse púbasach is cúis leis na GGT.

Ach amháin i gcás SEIF, is féidir cóir leighis a dhéanamh ar thromlach na GGT, chomh luath agus a dhéantar fáthmheas orthu. Is tábhachtach an rud é cóir leighis a fháil go luath mar is féidir leis na GGT buandochar trom a dhéanamh.

Uaireanta eascraíonn riochtaí mar ionfhabhtú peilbheach ainsealach, riochtaí urchóideacha, neamhthorthúlacht, toircheas eachtópach, agus ionfhabhtú ar linbh nuabheirthe ó GGT gan chóireáil.

Sifilis.

Rangú agus téarmeolaíocht

Go dtí na 1990idí, bhí aithne fhorleathan air GGT mar ghalair véinéireacha: sa Laidin is é 'Veneris' an tuiseal ginideach an fhocail 'Venus' (Gaeilge 'Véineas'), bandia an ghrá a bhí ag na Rómhánaigh. Bhí frása 'galar sóisialta' úsáidte freisin mar sofhriotal.

B'iad na hoifigí sláinte poiblí a thóg isteach an téarma 'ionfhabhtú gnéas-tarchurtha' (nó IGT) i dtosach.

Stair

Go dtí go raibh fáil ag an phobal ar chógais ghnásúla, de ghnáth bhí na galair agus ionfhabhtaithe ghnéastarchurtha doleigheasta, agus ní raibh i gceist i gcóir leighis ach fuascailt na siomptóm. Ba é an "London Lock Hospital" an chéad ospidéal deonach, a bunaíodh sa bhliain 1746, le haghaidh na galair seo a rialú agus a scriosadh