Cumascach mac Conghalaigh
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 839 |
| Ríthe Bhreá | |
 | |
| Teaghlach | |
| Athair | Conghalach mac Conaing |
Rí Bhreá de chlann Uí Chonaing as Cnóbha, de rítheaghlach Síl nÁedo Sláine, géag d'Uí Néill an Deiscirt, ba ea Cumascach mac Conghalaigh (Sean-Ghaeilge Cummascach mac Congalaig) (bás 839). Congalach mac Conaing (died 778) ba ea a athair, agus Flann (bás 812) agus Cernach (bás 818) a dheartháireacha, iar-ríthe beirt.[1] Bhí sé i réim in mbliain 818 go dtí 839.
Bhí críocha na gCiannacht ó dheas na Bóinne íochtaraí tógtha faoina smacht ag clann Uí Chonaing, agus thugtaí go minic dóibh dá bharr an teidil 'rí na gCiannacht'. Sa bhliain 822, chloígh Cumascach fuílleach an dráma seo, Ard Ciannacht i gContae Lú), ag Cath Charn Conain, agus mharaigh a rí, Eudus mac Tigernaig.[2] Tharla coimheascar ansin sa bhliain 824 idir Cumascach agus gaol iomaíochta leis, Dúnchadh, inar bhuaigh Dúnchadh agus d'éalaigh Cumascach.[3] Is amhlaidh go d'fhan Cumascach fós ina rí, ámh, agus ní fios cinniúint Dúnchadha.
Bhí na Lochlannaigh gníomhach i lár na tíre le linn réimeas Chumascaigh. Sa bhliain 827, rinne siad creach ar na Ciannachta,[4] agus sa bhliain 828, mharaigh siad rí Ard Ciannacht, Cináed mac Cummascacig.[5] Sa bhliain 832, rinne siad creach ar Dhamhliag agus eaglaisí go léir na gCiannacht'.[6][7] Rinne suas creach freisin ar chill tSláine sa bhliain 834.[8]
Sa bhliain 837, tháinig cabhlach ar an mBóinn agus scrios mhaigh Bhreá, ag cloí Uí Néill i gCath Inbhear na mBárc. Bhuaigh na Ciannachta i ndeireadh na dála in éadan na Lochlannach, agus Mariah suas a gceannaire, Saxolb.[9][10][11]
Fuair Cumascach bás sa bhliain 839 agus tugtar an teideal rex Ciannactai ina thásc.[12]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Corpus of Electronic Texts
- Annála Tiarnaigh
- Annála Uladh
- Leabhar Laighneach, Flann Mainistreach: Síl Aeda Sláne Na Sleg
- Charles-Edwards, T. M. (2000), Early Christian Ireland, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-36395-0
- Ó Cróinín, Dáibhí (2005), A New History of Ireland, Volume One, Oxford: Oxford University Press
- Ó Corráin, Donnchad (1972), Ireland Before the Normans, Baile Átha y: Gill and Macmillan