Corón na hAragóine
 Corón na hAragóine | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Cathair | |||||
| Suíomh | |||||
 | |||||
| Daonra | |||||
| Teanga oifigiúil | medieval Aragonese (en)  Old Catalan (en) An Laidin  | ||||
| Reiligiún | Eaglais Chaitliceach Rómhánach, Sunnaíoch, Sephardic law and customs (en) agus Eaglais Cheartchreidmheach na Gréige | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | Catholic Monarchy (en) Hispanic Monarchy (en) | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | Kingdom of Aragon (en) agus County of Barcelona (en) | ||||
| Bunaitheoir(í) | Alfonso II na hAragóine | ||||
| Cruthú | 18 Iúil 1164: cúis leis seo Q11912253, Q111512895 | ||||
| Díscaoileadh | 1714 | ||||
| Á leanúint ag | Kingdom of Spain (en) , Council of Italy (en) , Ríocht na Fraince agus Monarcacht Hapsburgach | ||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Córas rialtais | composite monarchy (en) | ||||
| Comhlacht reachtach | Aragonese Corts (en) | ||||
.svg)
Bhí Corón na hAragóine (An Chatalóinis: Corona d'Aragó, An Aragóinis: Corona d'Aragón, Laidin: Corona Aragonum), ina mhonarcacht ilchodach, déantar tagairt dó, sa lá atá inniu ann, mar Chónaidhm de Ríochtaí aonair rialaithe ag rí amháin le haontas pearsanta agus ríoraíoch le Ríocht na hAragóine agus le Chontae Barcelona. Nuair a bhí sé in ard a réime, san 14ú agus 15ú céad, bhí Corónach de Aragon ina thalasalathach (stát le ríochtaí muirí) ag rialú cuid mhór d'oirthear na Spáinne, codanna de dheisceart na Fraince, agus "Impireacht" de chuid) na Meánmhara lena n-áirítear na hOileáin Bhailéaracha, an tSicil, An Chorsaic, An tSairdín, Málta, Deisceart na hIodáile (ó 1442) agus páirteanna na Gréige (go dtí 1388). Ní raibh comhbhaill na Corónach aontaithe go polaitiúil ach amháin ag leibhéal an rí, a bhí i mbun na bhfearann uilig de réir a ndlíthe féin. Bheadh cistí a chruinniú faoi gach struchtúr cánach, ag déileáil ar leithligh le gach Corts nó Cortes. I dtéarmaí comhaimseartha, meastar uaireanta gur fheidhmigh tailte éagsúla de chuid na Corónach (den chuid is mó Ríocht na Aragon, Prionsacht na Catalóine agus Ríocht Valencia) níos mó mar Chónaidhm de chultúir seachas mar thír amháin. Sa chiall seo, ní mór gan Coróin na hAragóine a mheascadh le ceann amháin dá chomhchodanna, Ríocht na hAragóine, as a thógann sé a ainm.