Jump to content

Cogadh na Saoirse (An Spáinn)

Teimpléad:WD Bosca Sonraí ImeachtCogadh na Saoirse
Íomhá
Cuir in eagar ar Wikidata
Map
 40° 14′ 24″ N, 4° 14′ 21″ O / 40.24°N,4.2392°W / 40.24; -4.2392
Lipéad sa teanga dhúchais(es) guerra de la Independencia Española
(ca) Guerra del Francès
(pt) Guerra Peninsular
(fr) guerre d’indépendance espagnole
(eu) Iberiar Penintsulako Gerra
(gl) Guerra da Independencia española
(an) Guerra d’o Francés
(ast) guerra de la Independencia española
(oc) Guèrra d’Espanha Cuir in eagar ar Wikidata
Cineálcogadh saoirse náisiúnta
forghabháil mhíleata
alt ciclipéideach Cuir in eagar ar Wikidata
Cuid deCogaí Napoléon Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse2 Bealtaine 1808 - 17 Aibreán 1814
SuíomhLeithinis na hIbéire Cuir in eagar ar Wikidata
TírRíocht na Spáinne Cuir in eagar ar Wikidata
Rannpháirtí
ScriostaAbbey of Santa Engracia (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
Napoleonic looting of art in Spain (en) Aistrigh
French occupation of Zaragoza (en) Aistrigh
Dos de Mayo Uprising (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Codanna

Ba chogadh sa Spáinn le linn Cogaí Napoléon é Cogadh Saoirse na SpáinneCogadh na Leithinse (Guerra de la Independencia Española[1]). Bhí muintir na Spáinne ag troid in éineacht leis an bPoirtingéil agus Sasana in aghaidh Impireacht na Fraince. Lean an cogadh ó fhorghabháil na Spáinne sa bhliain 1808 go dtí géilleadh Napoléon sa bhliain 1814.

Ba é an cogadh seo ceann de na chéad cogaí i ar son saoirse náisiúnta agus an chéad treallchogadh. Lean an cogadh chomh fada sin toisc nach raibh arm mór Napoleon in ann muintir na Spáinne a chur faoi chois. Chuir na "guerrilleros", nó an treallchogaíocht, brú ar shaighdiúirí na Fraince.

Ghabh saighdiúirí Napoleón, cathracha éagsúla agus rinne siad iarracht ansin an Phortaingéil a thógáil. Nuair a fuair siad réidh leis an , spreag seo éirí amach ar fud na tíre, glaotar go minic "El Dos de mayo de 1808" sé sin 2 Bealtaine, 1808. Fad is a bhí na guerrilleros ag troid taobh thiar de línte na naimhde, bhí airm na Sasanach agus na Portaingéile ag ionsaí fórsaí na Fraince, ag déanamh iarracht atreorú a dhéanamh orthu.

Ag deireadh an chogaidh bhí fórsaí na Fraince an-lag. Bhí naimhde na Fraince in ann ionradh a dhéanamh ar an Spáinn. Cuireadh ar na Francaigh cúlú go dtí sléibhte na Piréiní.

An cogadh sna healaíona

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Léirigh Francisco Goya radharcanna uafáis sna pictiúir sa tsraith Los Desastres de la Guerra a thaispéain radharcanna doshamhlaithe a tharla le linn Chogadh na Leithinse.[2]

  1. "Guerra de la Independencia Española" (as es) (2022-04-11). Wikipedia, la enciclopedia libre. 
  2. Ciara Nic Gabhann (DF 2010). "Ealaín Uafás na Cogaíochta" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2022-04-16.