Cathal mac Muirgiussa
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 839 |
| Teaghlach | |
| Athair | Muirgius mac Tommaltaig |
| Duine muinteartha | Diarmait mac Tommaltaig (parent's brother (en)  )Finsnechta mac Tommaltaig (uncail)  |
Rí na gConnacht de chlann Uí Bhriúin ba ea Cathal mac Muiriosa (Sean-Ghaeilge Cathal mac Muirgiussa) (bás 839). Muiris mac Tomaltaigh (bás 815), iar-rí, ba ea a athair.[1][2] Síol Muireadhaigh ba ea a mhuintir. Bhí sé i gcoróin ón mbliain 833 go dtí 839, i gcomharbacht ar a uncail, Diarmaid mac Tomaltaigh (bás 833).
Le linn a réimeas, thosaigh arís ionsaithe Lochlannacha. Sa bhliain 836, rinne siad ollscrios crua ar tailte uile na gConnacht ón Sionainn go dtí an cósta thiar.[3][4] Sa bhliain 838, maraíodh deartháir Chathail, Maol Dúin, ag tríd ina n-éadan.[5]
Sa bhliain 837, rinne rí cumhachtach na Mumhan, Feilimí mac Criomhthainn (bás 847), ionsaí ar na Connachta agus chreach sé Uí Mhaine. Chuir Cathal an t-ionsaí seo ó dheas ag Magh Aoi (Mag nAi).[6][7]
Tar éis a bháis, briseadh an smacht ó oidhreacht a bhí ag a chlann ar an ríoghacht, le teacht chun cinn Murchadh mac Aodha de Shíol Chathail. Tháinig a mhuintir i réim sa bhliain 855, and, nuair a rinneadh rí Chonnacht dá nia, Conchúr mac Taidhg Mhóir (bás 882).
Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Annála Uladh, G100001A, Corpus of Electronic Texts
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- Ó Corráin, Donnchad (1972), Ireland Before the Normans, Baile Átha Cliath: Gill and Macmillan