Cath na Teamhrach (Éire)
| Cineál | cath |
|---|---|
| Dáta | 980 |
| Comhordanáidí | 53° 35′ N, 6° 37′ O / 53.58°N,6.61°W |
| Áit | Teamhair |
| Rannpháirtithe | Mí |
Troideadh Cath na Teamhrach idir Gaeil na hÉireann as an Mhí, faoi stiúir Máel Sechnaill mac Domnaill, agus Lochlannaigh Ríocht Dhuibhlinne (an tSean-Lochlainnis : Dyflin), faoi stiúir Amlaíb Cuarán. Tharla sé in aice le Teamhair in Éirinn sa bhliain 980. Briseadh tubaisteach a bhí sa chath do na Lochlannaigh, agus mar thoradh air sin, fuair na hÉireannaigh smacht ar ais ar Bhaile Átha Cliath.
Cur síos
[cuir in eagar | athraigh foinse]Ar thaobh amháin bhí arm Lochlannach as Ríocht Dhuibhlinne le tacaíocht ó thrúpaí ó Inse Ghall, a bhí faoi cheannas mac le Amlaíb Cuarán darb ainm Ragnall.[1] Máel Sechnaill mac Domnaill a bhí i gceannas ar an taobh eile, a tháinig i gcumhacht le déanaí mar ceann feadhna ar Uí Néill an Deiscirt. Is éard a bhí i bhfórsa Mháel Sechnaill ná trúpaí óna chúige baile Mide ]]Ríocht na Mí), agus is dócha le tacaíocht láidir ó thrúpaí as Cúige Laighean agus Uladh.
Sa deireadh chaill na Lochlannaigh go tubaisteach, ar a tugadh “marú dearg” in Annála na gCeithre Máistrí.[1] Olaf abdicated and died in religious retirement in Iona.[1] D'éirigh Olaf as a phost agus fuair sé bás ar scor reiligiúnach in Iona. Thug Amlaíb suas a choróin agus fuair sé bás ar scor reiligiúnach in Í Cholm Cille. Cuireadh Duibhlinn faoi léigear ag an Máel Sechnaill buacach, a chuir iallach air sclábhaithe agus earraí luachmhara a ghéilleadh, chomh maith le gach éileamh a rinne siad roimhe seo ar chríoch Uí Néill a thabhairt suas.Sna deich mbliana ina dhiaidh sin, bhí Duibhlinn níos mó nó níos lú faoi smacht Máel Sechnaill agus Uí Néill an Deiscirt.
Meastar gur bua i bhfad níos cinntithí é ar Lochlannaigh Bhaile Átha Cliath é Cath na Teamhrach ná Cath Chluain Tarbh atá i bhfad níos cáiliúla. Ba é Amlaíb Cuarán an duine deireanach de ríthe móra na Lochlannach in Éirinn, agus ina dhiaidh sin ní raibh stádas Ríocht Dhuibhlinne riamh mar an gcéanna arís.
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Cath Chluain Tarbh
- Cath Chonfaí
- Éire Luathmheánaoiseach 800–1166
- Cathanna na hÉireann
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Hudson, Benjamin T. (2005). "Viking Pirates and Christian Princes: Dynasty, Religion, and Empire in the North Atlantic": 51–53, 111. Oxford University Press.
Leabharliosta
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Annála na gCeithre Máistrí
- Donnchadh Ó Corraín, Na Lochlannaigh & Éire