Caoineadh na dTrí Mhuire
| Cineál | amhrán |
|---|---|
| Taibheoir | Iarla Ó Lionáird agus Seosamh Ó hÉanaí |
Amhrán cráifeach drámatúil is ea Caoineadh na dTrí Mhuire, i bhfoirm chomhráite idir Muire, Naomh Peadar agus Íosa ar an gcrois.[1] Ní heol go beacht cé hiad na trí Mhuire, ach is cinnte gur Muire, máthair Íosa, duine díobh.[2]
Baineann an t-amhrán le spioradálacht na ndaoine seachas spioradáltacht fhoirmiúil na hEaglaise. Tá an focal olagóin 'ochón' ag rith tríd. Tá uafás na fulaingthe agus dó chas an Aiséirí le brath air.
.jpg)
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is cuid de thraidisiún leathan amhrán é (ar amhráin Laidine iad i dtús aimsire) a bhaineann le haimsir na Cásca agus a dhéanann cur síos ar pháis Chríost. Téann an traidisiún seo siar go dtí na meánaoiseanna ar a laghad. Ní fios cé a chum.
Seans gur bhain an Caoineadh le dráma diaga de chuid na meánaoiseanna. Bhíodh sé de nós ag mná caointe i dtuaisceart Éireann páirt na dtrí Mhuire a ghlacadh agus iad ag rá an amhráin seo ag sochraidí.[3]
Bíonn móitífeanna Eorpacha agus Éireannacha measctha ins na hamhráin seo in Éirinn .
Leaganacha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhíodh leaganacha de coitianta tríd an tír, agus bhí roinnt díobh á mbailiú ó thús an fichiú céad.
- Caoineadh na dTrí Muire á chasadh ag Seosamh Ó hÉanaí[4]
- Cór Cúil Aodha[5] agus Iarla Ó Lionáird
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Féach leis an t-amhrán gaolmhar Amhráin na Páise agus cosúlachtaí idir na hamhráin
- An Pháis (An Chríostaíocht)
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Caoineadh na dTrí muire : téama na Páise i bhfilíocht bhéil na Gaeilge[6] le Angela Partridge (An Clóchomhar, 1983.)
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Margaret Gallagher (2017). "Paidreacha Traidisiúnta ár Sinsear – Taisce Luachmhar". Seanchas Ardmhacha: Journal of the Armagh Diocesan Historical Society 26 (2): 69–86. ISSN 0488-0196.
- ↑ Micheál Ó Conghaile, Lochlainn Ó Tuairisg, Peadar Ó Ceannabháin (CIC) (2015). "Leabhar Mór na nAmhrán". www.cic.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2021-01-16. Dáta rochtana: 2021-04-03.
- ↑ O'Donoghue, Marguarita Veronica (nuigalway.ie) (2016). "Fios na mban. The role of women in death and burial customs in Erris in post-famine Ireland: evidence from the archive of the Irish Folklore Commission". Dáta rochtana: 2021.
- ↑ Nicholas Carolan (2015). "Caoineadh na dTrí Muire, á chasadh ag Seosamh Ó hÉanaí (CIC)". www.cic.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-11. Dáta rochtana: 2021-04-03.
- ↑ "Cór Cúil Aodha." (en-GB). Peadar Ó Riada (2012-02-22). Dáta rochtana: 2021-04-03.
- ↑ Angela Partridge - Téacsanna filíochta i dtraidisiún béil na Gaeilge (gearr agus fada) a chuireann síos ar Pháis Chríost agus ar chumha na Maighdine Muire Aoine an Chéasta (1983). "Caoineadh na dTrí muire: téama na Páise i bhfilíocht bhéil na Gaeilge" (as Irish). Baile Átha Cliath: An Clóchomhar Tta. OCLC 879225683.