Aitéiné

Is pearsa bainte leis an mhiotaseolaíocht na Gréige agus reiligiún Sean-Ghréig í Aitéiné nó Aitéine[4] nó Ataene (Athena nó Athene as Béarla[1]) ón Ghréigis.

Ainmneacha Gréagacha ar Aitéiné[2]:

Ἀθηνᾶ, Athēnā, nó Ἀθηναία, Athēnaia

(Gréigis Aiticeach)

Ἀθηναίη, Athēnaiē

(Gréigis Eipiciúil)

Ἀθάνα, Athānā nó Athene

(Gréigis Dórach)

Ἀθήνη, Athēnē

(Gréigis Iónach)

Is ainmfhocal dílis baininscneach í an t-ainm Aitéiné[3].

Tugtar buafhocal Pallas (nó Palas) go minic uirthi. Tugadh Palas Aitéine uirthi [4].

Ba í bandia cogaidh (cogadh), na heagnaíochta (eagna), ceardaíocht agus na healaíona[2], í Aitéiné.

Siombailí Aitéiné: clogad, sleá, Aegis le Meadúsa, crann ológ.

Ba iad Séas agus Metis a tuismitheoirí[5]. Mhaíonn foinsí éigin a raibh rugadh Aitéiné ón cheann Shéas[2] (ó cheann Shéasa).

Mhaíonn foinsí is mó a raibh sí ina maighdean síoraí agus ní raibh aon clann aici.

D'fhoghlaim Proiméitéas an tabhartas tine agus eolas eile ó Aitéiné do dhaoine.

Táthar dealbh chré-umha ollmhór Aitéiné le Cath Mharatóin a chomóradh. Táthar dealbh eile Aitéiné Lemnia freisin.

Ba siad dealbha a bhí ar an tAcrapolas i dtús báire[6].

Séadchomhartha ársa sa Ghréig is ea an Partanón (Gréigis: παρθενών / parthenón, 'áras na maighdin' .i. 'áras na hAitéiné'[7]. Tógadh an Partanón ar an tAcrapolas sa 5ú Céad R.C. in ómós an Bhandé Aitéiné, éarlamh chathairstát na hAithne agus rinneadh na fríosanna mar chuid de dhearadh an fhoirgnimh[8].

Ba é an Partanón, teampall Ataene, an t-áras ba mhó sa chathairstát, agus dealbh Ataene a bhí timpeall ar 10 méadar ar airde in aice leis. Rinne an dealbh seo é Féidias.

Is í an Aithin, nó an Ataen (Gréigis: Αθήνα, Athína), príomhchathair na Gréige agus príomhbhaile réigiún na hAtaice. Baineann an ainm leis an mbandia Aitéiné, cosantóir na cathrach. Meastar go bhfuil baint idir ainm na cathrach agus an bandia Aitéiné[9].

Bhí comórtas ann idir Aitéiné agus Poiséadón le haghaidh rialú na hAtaice. Bhuaigh Aitéiné rialú na hAtaice.

Ceaptar a bhfuil Aitéiné cosúil leis an Bhandé Rómhánach Minéirve[10].

Tagairtí