Aegis

Aitéiné ag caitheamh na haigíse, mionsonraí ó radharc a léiríonn Earcail agus Ialás á dtionlacan ag Aitéiné, Apalló agus Heirméas. Bolg de hiodra dubhfhéithe na hAtaicen

Is gléas í an aegis (Sean-Ghréigis: αγγίς), mar a luaitear san Íliad, a iompraíonn Aitéiné agus Séas, a léirítear go héagsúil mar chraiceann ainmhithe nó mar sciath chosanta agus a mbíonn ceann Gorgaine air uaireanta. D'fhéadfadh go mbeadh nasc ann le dia darb ainm Aix (Aιξ), iníon le Héilias agus altra do Shéas nó mar mhalairt air sin leannán luí de chuid Shéas.

Sanasaíocht

Tá go leor bríonna leis an bhfocal Gréigise αγγίς, lena n-áirítear:

1. "stoirm gaoithe foréigneach", ón bhriathar aïssō (fréamh aïg-) = “deifrím nó bogaim go foréigneach”. Cosúil le καταιγίς cataigis, “stoirm thoirní”.
2. Sciath chosanta le dia mar a thuairiscítear thuas.
3. "cóta seithe gabhair", ó bheith ag caitheamh leis an bhfocal mar fhocal a chiallaíonn "rud éigin baininscneach ó thaobh na gramadaí de a bhaineann le gabhar": Gréigis: αἴξ aix (fréamh: αἰγ- aig-) = "gabhar", + iarmhír -ίς -is (fréamh: -ίδ--id-).

Seans gurbh é an bhunbhrí a bhí leis an chéad cheann, agus Ζεὺς Αἰγίοχος Zeus Aigiokhos = "Séas a bhfuil aegis aige" b'fhéidir gur chiallaigh sé ar dtús “Spéir/Neamh, ag a bhfuil an stoirm thoirní”. B'fhéidir gur tháinig an t-aistriú go dtí an bhrí "sciath" nó "seithe gabhair" de réir na sanasaíochta daonna i measc daoine a bhí eolach ar chraiceann ainmhí a tharraingt thar an lámh chlé mar sciath. 

Tá aigís Aitéiné, le Gorgain, cosúil le craiceann an nathair a thugann cosaint do Lomra an Óir (ag athbheochan Iasón); cupán le Douris, go luath sa chúigiú haois RCR (Iarsmalanna na Vatacáine)