Máire I, Banríon na nAlbanach

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaGrace (en) Aistrigh
Máire I, Banríon na nAlbanach

Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(sco) Marie Stuart
Beathaisnéis
Breith8 Nollaig 1542
Gleann Iucha, Scotland Cuir in eagar ar Wikidata
Bás8 Feabhra 1587
44 bliana d'aois
Caisleán Fotheringhay, England Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisPionós an bháis (Dícheannadh)
Áit adhlacthaAbtheach Westminster (1612–)
Ard-Eaglais Peterborough (1587–1612) Cuir in eagar ar Wikidata
Consort of France (en) Aistrigh
10 Iúil 1559 – 5 Nollaig 1560
Monarc na hAlban
14 Nollaig 1542 – 24 Iúil 1567
← Séamas V na hAlbanSéamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire → Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnCaitliceachas
Áit chónaitheAlbain
Caisleán Fotheringhay
Chartley Castle (en) Aistrigh
Páras
Teanga dhúchaisan Albainis
Gníomhaíocht
Gairmpolaiteoir, céile an rí, uasal, , céile an rí Cuir in eagar ar Wikidata
Mac/iníon léinn de chuidGeorge Buchanan
TeangachaBéarla, an Albainis, an Fhraincis agus an Laidin
Saothar
Saothar suntasach
Suíomh a chartlainne
Eile
Teideal uasalQueen Consort of France (en) Aistrigh (1559–1560)
Queen of Scotland (en) Aistrigh (1542–1587)
Banphrionsa (1542–1542)
Banríon Cuir in eagar ar Wikidata
TeaghlachTeaghlach na Stíobhartach Cuir in eagar ar Wikidata
CéileFrancis II na Fraince (1558, 1558 (Féilire Ghréagóra)–1560)
Henry Stuart, An Tiarna Darnley (1565 (Féilire Ghréagóra)–1567)
James Hepburn, 4ú hIarla Bothwell (1567, 1567 (Féilire Ghréagóra)–1578) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteSéamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire
 ( Henry Stuart, An Tiarna Darnley)
stillborn twin Hepburn (en) Aistrigh
 ( James Hepburn, 4ú hIarla Bothwell)
stillborn twin Hepburn (en) Aistrigh
 ( James Hepburn, 4ú hIarla Bothwell) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairSéamas V na hAlban  agus Mary na Lorráine
SiblínFrançois III d'Orléans, Diúc Longueville, Robert Stewart, Céad Iarla Inse Orc, James Stewart, Céad Iarla Mhoireibh, Séamas, Diúc Bhaile Bhòid, James Stewart, Adam Stewart, Robert Stewart, John Stewart agus An Bhantiarna Jean Stewart
Duine muintearthaAnraí VIII Shasana (seanuncail)
Prionsa Rupert na Réine (fionnó)
Margaret Tudor (seanmháthair) Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
9 Meán Fómhair 1543 (Féilire Ghréagóra)corónú (Caisteal Sruighlea) Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas
Síniú


Musicbrainz: 33094d15-0153-4a39-a52b-1a633a39f036 Discogs: 1548010 IMSLP: Category:Stuart_(Queen_of_Scots),_Mary Find a Grave: 4171 Cuir in eagar ar Wikidata

Bá í Màiri (Máire), Banríon na nAlbanachMàiri I, (Béarla: Mary Queen of Scots, Fraincis: Marie Stuart) (8 Nollaig 1542 - 8 Feabhra 1587) Banríon na hAlban, ón 14 Nollaig 1542 go 24 Iúil 1567[1].

Ba í Máire an t-aon leanbh dlisteanach marthanach a bhí ag an Rí Séamas V. Bhí sí 6 lá d'aois nuair a fuair a hathair bás agus rinneadh Banríon na nAlbanach dí. Ghlac a máthair, Marie de Guise (Gaeilge na hAlban: Màiri de Guise) an leasríocht agus fuair a hiníon an Choróin naoi mí ina dhiaidh sin.

Phós sí François, Dauphin na Fraince, a tháinig i gcoróin François II, sa bhliain 1559. Mar sin féin, ní raibh Màiri ina Banríon na Fraince le fada; bhí sí ina mbaintreacha ar an 5ú lá Nollaig, sa bhliain 1560, nuair a fuair a fear céile bás.

D'fhill Màiri ar ais go hAlbain, ag teacht i dtír i Lìte (nó 'Leith', sa Bhéarla) ar an 19 Lúnasa, sa bhliain 1561. Ceithre bliana ina dhiaidh sin, phós sí a céad col ceathrar, Henry Stuart, Tiarna Darnley. Bhí aontas míshásta acu agus i Feabhra na bliana 1567, fuarthas Darnley marbh sa ghairdín ag Kirk o'Field, tar éis pléascadh ollmhór sa teach.

Phós sí James Hepburn, an 4ú Iarla Bothwell, go luath ina dhiaidh sin. Chreidtear go raibh Hepburn freagrach as an Tiarna Darnle a dhúnmharú. Tar éis éirí amach in aghaidh an lánúin, príosúnaíodh Màiri i gCaisleán Loch Lìobhann, ar an 15 Meitheamh agus iachall uirthi éirí as mar bhanríon, i bhfabhar a mac, nach raibh ach aon bhliain d'aois, Séamas VI.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Mabel Banfield-Nwachi, Hannah Devlin (2023-02-08). "Mary, Queen of Scots prison letters finally decoded" (en-GB). The Guardian. Dáta rochtana: 2023-02-09.