An difríocht idir athruithe ar: "Pian"
Leathanach cruthaithe le 'Mothú gránna a tharlaíonn de bharr an iomarca spreagtha do néarchinn chéadfacha, mar shampla le teas, fuaire, brú, dochar nó gortú don fhíochán....' |
mNo edit summary |
||
Líne 1: | Líne 1: | ||
[[Íomhá:Schematic of cortical areas involved with pain processing and fMRI cropped.jpg|mion|Coirtéis chéadfach]] |
|||
Mothú gránna a tharlaíonn de bharr an iomarca spreagtha do néarchinn chéadfacha, mar shampla le teas, fuaire, brú, dochar nó gortú don [[Fíochán|fhíochán]]. Tá pianbhraiteoirí ar fud [[dromchla]] na colainne, agus an-chuid áiteanna taobh istigh den cholainn freisin. Iompraíonn snáithíní néarógacha iniompracha na comharthaí spreagtha chuig néarláir comhfheasa san [[inchinn]], áit a mbraitear an phian. Tagann déine an bhunspreagtha is fachtóirí síceolaíocha atá in ann peiptídí (einceifiliní is ionoirfiní) a fhuascailt san inchinn is [[corda an dromlaigh]] chun an phian a mhaolú, chun déine na péine a bhraitear a chinneadh san áireamh. Pian a imíonn nuair a leigheastar an galar, is pian ghéar í, cosantach don duine. Nuair nach n-imíonn an phian le leigheas an ghalair, is pian ainsealach í. Uaireanta mothaíonn duine pian áit éigin ar a [[Craiceann|chraiceann]] cé go mbíonn an dochar in orgán inmheánach i ndáiríre, cosúil leis na pianta de bharr [[aingíne chléibh]] a mhothaíonn an duine ina ghéag chlé. Pian tharchurtha is ea í seo, a tharlaíonn de bhrí go mbíonn an néaróg chéanna ó chorda an dromlaigh ag freastal ar an orgán fabhtach agus an réigiún den chraiceann. |
|||
Mothú gránna a tharlaíonn de bharr an iomarca spreagtha do néarchinn chéadfacha, mar shampla le [[teas]], fuaire, [[brú]], dochar nó gortú don [[Fíochán|fhíochán]]. Tá pianbhraiteoirí ar fud [[dromchla]] na colainne, agus an-chuid áiteanna taobh istigh den cholainn freisin. Iompraíonn snáithíní néarógacha iniompracha na comharthaí spreagtha chuig néarláir comhfheasa san [[inchinn]], áit a mbraitear an phian. |
|||
Tagann déine an bhunspreagtha is fachtóirí síceolaíocha atá in ann [[Peiptíd|peiptídí]] ([[Einceifilíteas|einceifiliní]] is ionoirfiní) a fhuascailt san inchinn is [[corda an dromlaigh]] chun an phian a mhaolú, chun déine na péine a bhraitear a chinneadh san áireamh. |
|||
Pian a imíonn nuair a leigheastar an galar, is pian ghéar í, cosantach don duine. |
|||
Nuair nach n-imíonn an phian le leigheas an ghalair, is pian ainsealach í. |
|||
Uaireanta mothaíonn duine pian áit éigin ar a [[Craiceann|chraiceann]] cé go mbíonn an dochar in orgán inmheánach i ndáiríre, cosúil leis na pianta de bharr [[aingíne chléibh]] a mhothaíonn an [[duine]] ina ghéag chlé. Pian tharchurtha is ea í seo, a tharlaíonn de bhrí go mbíonn an [[Néaróga Cráiniacha|néaróg]] chéanna ó chorda an dromlaigh ag freastal ar an orgán fabhtach agus an réigiún den chraiceann. |
|||
{{Fréamh an Eolais}} |
{{Fréamh an Eolais}} |
Leagan ó 22:48, 19 Bealtaine 2017
Mothú gránna a tharlaíonn de bharr an iomarca spreagtha do néarchinn chéadfacha, mar shampla le teas, fuaire, brú, dochar nó gortú don fhíochán. Tá pianbhraiteoirí ar fud dromchla na colainne, agus an-chuid áiteanna taobh istigh den cholainn freisin. Iompraíonn snáithíní néarógacha iniompracha na comharthaí spreagtha chuig néarláir comhfheasa san inchinn, áit a mbraitear an phian.
Tagann déine an bhunspreagtha is fachtóirí síceolaíocha atá in ann peiptídí (einceifiliní is ionoirfiní) a fhuascailt san inchinn is corda an dromlaigh chun an phian a mhaolú, chun déine na péine a bhraitear a chinneadh san áireamh.
Pian a imíonn nuair a leigheastar an galar, is pian ghéar í, cosantach don duine.
Nuair nach n-imíonn an phian le leigheas an ghalair, is pian ainsealach í.
Uaireanta mothaíonn duine pian áit éigin ar a chraiceann cé go mbíonn an dochar in orgán inmheánach i ndáiríre, cosúil leis na pianta de bharr aingíne chléibh a mhothaíonn an duine ina ghéag chlé. Pian tharchurtha is ea í seo, a tharlaíonn de bhrí go mbíonn an néaróg chéanna ó chorda an dromlaigh ag freastal ar an orgán fabhtach agus an réigiún den chraiceann.
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |