Sara Forbes Bonetta
 | Ní mór feabhas a chur ar an litriú agus/nó ar an ngramadach san alt seo. Ná bain an chlib seo den alt ach i ndiaidh do chainteoir dúchais nó líofa súil a chaitheamh air, le do thoil.
Tar éis an t-alt a cheartú, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. |
_(cropped).jpg)  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | c. 1843 Tír na nIarúbach |
| Bás | Lúnasa 1880 36/37 bliana d'aois Funchal, An Phortaingéil |
| Siocair bháis | Bás nádúrtha (Eitinn) |
| Áit adhlactha | Funchal |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | pianódóir, teangeolaí |
| Teangacha | Béarla |
| Eile | |
| Teideal uasal | Banphrionsa |
| Céile | James Pinson Labulo Davies (1862–1880) |
| Páiste | Victoria Davies Randle |
Banphrionsa Egbado de mhuintir Iarúbach in Iarthar na hAfraice ab ea Sara Forbes Bonetta, (rugadh Omoba Aina) (1843 - 15 Lúnasa 1880). D'fhág an cogadh in aghaidh Ríocht Dahomey ina dílleachtaí í, agus tháinig sí ina sclábhaí ar an Rí Ghezo ina dhiaidh sin.
Le cor cinniúna iontach, scaoil an Captaen Frederick E. Forbes ó Chabhlach Ríoga na Breataine saor í, agus rinneadh iníon bhaistí den Bhanríon Victoria di.
Bhí sí pósta leis an gCaptaen James Pinson Labulo Davies, daonchara saibhir i Lagos.
Óige
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Omoba Aina ab ainm di ar dtús. Rugadh í in 1843 in Oke-Odan, sráidbhaile Egbado. Sa bhliain 1848, rinne arm Dahomeyan ionradh ar Oke-Odan. Fuair tuismitheoirí Aina bás le linn an ionsaí, agus maraíodh cónaitheoirí eile nó díoladh iad i dtrádáil sclábhaithe an Atlantaigh.
Chríochnaigh Aina i gcúirt an Rí Ghezo mar sclábhaí agus í cúig bliana d'aois. Dhá bhliain ina dhiaidh sin, scaoil an Captaen Frederick E. Forbes ón gCabhlach Ríoga saor í, agus é sa Ríocht Dahomey ar mhisean taidhleoireachta chun deireadh a chur rannpháirtíocht Dahomey i dtrádáil sclábhaíochta an Atlantaigh.[1]
Dhiúltaigh an Rí Ghezo deireadh a chur le trádáil sclábhaíochta Dahomey, agus ina ionad sin thairg sé Aina mar "bhronntanas". As imní faoi Aina, agus an seans gur cuireadh chun báis í i searmanasíobairt dhaonna, ghlac an Captaen Forbes léi in ainm an Bhanríona Victoria, agus d’fhill sé ar an mBreatain lei.[2]
Thug Captaen Forbes an ainm Sara Forbes Bonetta di, as a loinge an HMS Bonetta. Sa bhliain 1850, bhuail sí leis an bhanríon Victoria, a bhí tógtha leis éirim an bhanphrionsa óg. D’ardaigh Victoria an cailín, a thug sí 'Sally' uirthi, mar a iníon bhaistí i meánaicme na Breataine.
Sa bhliain 1851, tháinig casacht ainsealach ar Sara, a cuireadh síos don aeráid na Breataine. Chuir a caomhnóirí í ar scoil san Afraic mí Bealtaine an bhliain sin, agus í ocht mbliana d’aois.
D’fhill sí ar ais go Sasana i 1855, nuair a bhí sí 12. Cuireadh í faoi chúram an tUrramach Frederick Scheon agus a bhean chéile, a bhí ina gcónaí i Palm Cottage, Sráid Canterbury, Gillingham. Maireann an teach. Mí Eanáir 1862, fuair sí cuireadh chuig bhainis iníon na Banríona Victoria, an Banphrionsa Alice.[3]
Pósadh agus leanaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]
Thug an Bhanríon cead di an Captaen James Pinson Labulo Davies a phósadh in Eaglais San Nioclás i mBrighton, East Sussex, mí Lúnasa 1862. Ina dhiaidh sin, bhí a chónaí uirthi ag 17 Clifton Hill i gceantar Montpelier i mBrighton.
Fear gnó as Yoruba ab ea an Captaen Davies, agus tar éis a bpósta bhog an lánúin ar ais go dtí a n-Afraic dhúchais, áit a raibh triúr leanaí acu: Victoria Davies (1863), Arthur Davies (1871), agus Stella Davies (1873).
Bíodh Sara Forbes Bonetta fós ina dhlúthchara an mBanríon Victoria. Bhí sí féin agus an tEaspag Samuel Ajayi Crowther na t-aon bundhúchasaigh i Lagos go raibh buanorduithe ag an gCabhlach Ríoga iad a h-aslonnaigh i gcás éirí amach.
Ainmníodh Victoria Matilda Davies, an chéad iníon Bonetta, as an mbanríon, agus bhí sí féin ina iníon bhaistí ag an mBanríon freisin. Phós sí an dochtúir rathúil John K. Randle as Lagos, agus bhí mac aici, fear gnó ón Nigéir agus socialite JK Randle.[4] Bhí iníon le chéile ag Stella Davies, an dara iníon Bonetta, agus Herbert Macaulay, garmhac le Samuel Ajayi Crowther: Sarah Abigail Idowu Macaulay Adadevoh (ainmnithe as Sarah máthair a máithreacha, agus Abigail, mháthair a athar). Bíonn scata de chlann Sara anois Sasana agus Siarra Leon, le brainse de chuid na huasaicme, an teaghlach Randle i Lagos, mór le rá sa Nigéir comhaimseartha.[5][6][7]
Bás agus oidhreacht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Fuair Sara Forbes Bonetta bás den eitinn an 15 Lúnasa 1880 i gcathair Funchal, an príomhchathairMhaidéara.
Thóg a fear céile, an Captaen Davies, oibilisc eibhir suas le ocht dtroithe in airde ina gcuimhne ag Ijon in Iarthar Lagos, áit a bhíodh feirm cócó aige. Is é seo a leanas atá ar an oibilisc:
IN MEMORY OF PRINCESS SARAH FORBES BONETTA
WIFE OF THE HON J.P.L. DAVIES,
WHO DEPARTED THIS LIFE AT MADEIRA AUGUST 15TH 1880
AGED 37 YEARS
Tá a h-uaigh uimhir 206 sa Reilig Funchal na Breataine, in aice láimhe den Eaglais Anglacánach na Tríonóide Naofa, Rua Quebra Costas Funchal, Maidéara.[8]
Cuireadh plaic ag comóradh Forbes Bonetta ar Palm Cottage sa bhliain 2016, mar chuid den tsraith theilifíse Black and British: A Forgotten History.[9]
Taispeánadh portráid de Forbes Bonetta leis an ealaíontóir Hannah Uzor i dTeach Osborne ar Oileán Wight mí Dheireadh Fómhair 2020 mar chuid d’iarracht ó English Heritage aitheantas a thabhairt do stair na ndaoine gorm i Sasana.
Léir Zaris-Angel Hator Forbes Bonetta sraith theilifíse ITV Victoria sa bhliain 2017.
Gailearaí
[cuir in eagar | athraigh foinse]-
Sara Forbes Bonetta, griangraif a ghlac Camille Silvy -
Reilig Shasana i Funchal, Maidéara -
Leac uaighe Sarah Forbes Bonettas, Maidéara
.jpg)
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Cóip cartlainne". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-11-11. Dáta rochtana: 2020-10-10.
- ↑ https://www.mentalfloss.com/article/539518/did-queen-victoria-really-adopt-orphaned-african-princess
- ↑ "Church Missionary Quarterly Token" (1881).
- ↑ Adeloye (1974). "Some early Nigerian doctors and their contribution to modern medicine in West Africa". Medical History 18 (3): 275–93. doi:. PMID 4618303. PMC:1081580. Dáta rochtana: 23 May 2015.
- ↑ "BlackPast".
- ↑ "Brighton and Hove Black History". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 8 Bealtaine 2003.
- ↑ "Sarah Forbes Bonetta (Sarah Davies) (died 1880), God-daughter of Queen Victoria, Sitter in 4 portraits". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2007-09-30. Dáta rochtana: 2020-10-10.
- ↑ Register of Burials, Church Archives, Holy Trinity Church, Funchal
- ↑ "Google Arts & Culture" (en).
Léitheoireacht bhreise
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Walter Dean Myers (1999). At Her Majesty's Request: An African Princess in Victorian England. Scholastic Press. ISBN 978-0590486699.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- "Faoi fhócas: Sarah Forbes Bonetta". Labhraíonn Kamal Simpson le Clare Gittings faoi Sarah Forbes Bonetta, a ndearna Camille Silvy grianghraf di agus a bhí le feiceáil sa Ghailearaí Náisiúnta Portráid, Londain. YouTube.
- The Lost Child (clár faisnéise de chuid an BBC)