Pteridophyta
  | |
| Tacsanomaíocht | |
|---|---|
| For-ríocht | Eukaryota |
| Ríocht | Plantae |
| Foríocht | Viridiplantae |
| Roinn | Pteridophyta Schimp., 1879 |
Is grúpa suntasach agus tábhachtach iad na Pteridophyta i ríochtaí na bplandaí, mar na chéad fhíorphlandaí talún. Tá an téarma Pteridophyta díorthaithe ó dhá fhocal pteron a chiallaíonn 'cleite' agus phyton a chiallaíonn 'planda'. Dá bhrí sin is plandaí iad na Pteridophyta le duilleoga a bhfuil cosúil le cleite. Aithníodh a gcéad rianta san Tréimhse Shiolúrach den Ré Phailéasóch déanach. Áitíonn na pteridophytes suíomh idirthréimhseach idir na Bryophyta (brífítí) agus na Spermatophyta (gimnispeirmí srl.)
Ar feadh i bhfad, bhí plandaí soithíoch roinnte de ghnáth i peridophyta agus spermatophyta. Rinneadh iad a rangú ina dhá ghrúpa, ar an mbun go mbíonn easpa síolta ag na peridophyta agus go dtáirgeann spermatophyt síolta. Ach nuair a thángthas na peridophytes (raithní póracha) bhris an rangú saorga seo síos. Sa bhliain 1935, thug Sinnott an téarma Tracheophyta isteach chun gach planda soithíoch a chuimsiú. Roinntear Tracheophyta a thuilleadh i gceithre phríomhghrúpa: Psilopsida, Lycopsida, Sphenopsida agus Pteropsida. Ach níl sé cinnte an fílim nó aicmí iad seo.
Sa bhliain 1953, mheas Haupt iad mar aicmí san fhíleam Tracheophyta. Cé go gceapann go leor daoine eile ar nós Zimmermann (1930), Arnold (1947), Wardlaw (1952), gur aicmí iad.
Rinne Arthur J. Eames (1936) Tracheophyta a rangú i gceithre ghrúpa ar bhonn; an dúlra, an choibhneasa idir anatamaíocht soithíoch na nduilleog agus an ghais, agus shuíomh an spóragáin. [1]
Tacsanomaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
De réir Smith et al. [2]
- Rang Psilotopsida
- Ord Ophioglossales
- Fine Ophioglossaceae (san áireamh tá Botrychiaceae, Helminthostachyaceae)
- Ord Psilotales
- Fine Psilotaceae (san áireamh tá Tmesipteridaceae)
- Ord Ophioglossales
- Rang Equisetopsida [=Sphenopsida]
- Ord Equisetales
- Fine Equisetaceae
- Ord Equisetales
- Rang Marattiopsida
- Ord Marattiales
- Fine Marattiaceae (san áireamh tá Angiopteridaceae, Christenseniaceae, Danaeaceae, Kaulfussiaceae)
- Ord Marattiales
- Rang Pteridopsida [=Filicopsida, Polypodiopsida]
- Ord Osmundales
- Fine Osmundaceae
- Ord Hymenophyllales
- Fine Hymenophyllaceae (san áireamh tá Trichomanaceae)
- Ord Gleicheniales
- Fine Gleicheniaceae (san áireamh tá Dicranopteridaceae, Stromatopteridaceae)
- Fine Dipteridaceae (san áireamh tá Cheiropleuriaceae)
- Fine Matoniaceae
- Ord Schizaeales
- Fine Lygodiaceae
- Fine Anemiaceae (san áireamh tá Mohriaceae)
- Fine Schizaeaceae
- Ord Salviniales
- Fine Marsileaceae (san áireamh tá Pilulariaceae)
- Fine Salviniaceae (san áireamh tá Azollaceae)
- Ord Cyatheales
- Fine Thyrsopteridaceae
- Fine Loxomataceae
- Fine Culcitaceae
- Fine Plagiogyriaceae
- Fine Cibotiaceae
- Fine Cyatheaceae (san áireamh tá Alsophilaceae, Hymenophyllopsidaceae)
- Fine Dicksoniaceae (san áireamh tá Lophosoriaceae)
- Fine Metaxyaceae
- Ord Polypodiales
- Fine Lindsaeaceae (san áireamh tá Cystodiaceae, Lonchitidaceae)
- Fine Saccolomataceae
- Fine Dennstaedtiaceae (san áireamh tá Hypolepidaceae, Monachosoraceae, Pteridiaceae)
- Fine Pteridaceae (san áireamh tá Pellaeaceae, Adiantaceae, Ceratopteridaceae, Cryptogrammaceae)
- Fine Aspleniaceae
- Fine Thelypteridaceae
- Fine Woodsiaceae (san áireamh tá Athyriaceae, Cystopteridaceae)
- Fine Blechnaceae (san áireamh tá Stenochlaenaceae)
- Fine Onocleaceae
- Fine Dryopteridaceae (san áireamh tá Aspidiaceae, Bolbitidaceae, Elaphoglossaceae, Hypodematiaceae, Peranemataceae)
- Fine Oleandraceae
- Fine Davalliaceae
- Fine Lomariopsidaceae (san áireamh tá Nephrolepis)
- Fine Polypodiaceae (san áireamh tá Drynariaceae, Grammitidaceae, Gymnogrammitidaceae, Loxogrammaceae, Platyceriaceae, Pleurisoriopsidaceae)
- Fine Tectariaceae
- Ord Osmundales
Eile[cuir in eagar | athraigh foinse]
Téarma béarlagair Gaeilge é raithneach don haisis is do mhairiunana do bhachlóga an phlanda agus iad glas ach go háirithe.