Ostariophysi
.jpg) Pseudorasbora parva  | |
| Tacsanomaíocht | |
|---|---|
| For-ríocht | Eukaryota |
| Ríocht | Animalia |
| Fíleam | Chordata |
| Aicme | Actinopteri |
| Fochohórt | Ostariophysi Max Sagemehl, 1885 |
Ostariophysi is ea an dara forord éisc is mó. Tugtar ostariophysians ar bhaill den fhorord seo. Sa ghrúpa ilghnéitheach seo tá 10,758 speiceas, thart ar 28% de na speicis éisc aitheanta ar fud an domhain agus 68% de speicis fhionnuisce, agus tá siad i láthair ar gach ilchríoch seachas an tAntartach. Tá roinnt tréithe coitianta acu mar shubstaint aláraim agus gaireas Weberian.[1]I measc bhaill an ghrúpa seo tá éisc atá tábhachtach do dhaoine le haghaidh bia, spóirt, thionscal an uisceadáin, agus taighde
Tacsanomaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá an forord roinnte ina dhá shraith, Anotophysi agus Otophysi. Mar sin féin, i litríocht níos sine, níor cuireadh Ostariophysi ach leis na héisc atá aicmithe faoi láthair faoi Otophysi.[1] Chum Rosen agus Greenwood an téarma Otophysi sa bhliain 1970 chun na Ostariophysians traidisiúnta a dheighilt ó na Gonorynchiformes breise.[2]
Rangaítear an forord rangaithe laistíos:
- Sraith Anotophysi
- Gonorynchiformes, thart ar 37 speiceas
- Sraith Otophysi (Euostariophysi)
- Cypriniformes (minnows and allies), thart ar 3,268 speiceas (ina bhfuil Cyprinidae, an fine is mó d'éisc fhionnuisce)
- Saintréithe (saintréithe agus comhghuaillithe), 1,674 speiceas ar a laghad
- Siluriformes (éisc mhara), thart ar 1,727 speiceas
- Gymnotiformes (eascanna leictreacha, scianéisc Mheiriceá), 173 speiceas ar a laghad (grúpáilte uaireanta faoi Siluriformes)
Chuir fianaise mhóilíneach i gceist monaifíléiteach na nOstariophysi. Tá gaol níos dlúithe ag Gonorynchiformes le Clupeiformes ná le Otophysi. Is féidir gur grúpa monaifíléiteach iad na Gonorynchiformes agus Clupeiformes.[3] Tá fianaise ann go raibh caidreamh deirfiúr idir Ostariophysi agus Clupeomorpha (cumadh an tacsón Ostarioclupeomorpha, ar a dtugtar Otocephala freisin, chun cur síos a dhéanamh ar an ngrúpa monaifíléiteach seo b'fhéidir).[1][3]
Éabhlóid[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tá iontaisí na nOstariophysian, idir anotophysan agus otophysian, ar eolas ón tús an [[Cailceach|Chailcigh]]. Tá iontaisí na nOstariophysian ar eolas ó gach mór-roinn ach amháin an Astráil.[1]
Éagsúlacht[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is iad na Ostariophysi an dara forord is mó sna Teleostei .[3] Tá cúig mórghinealach ag na hOstariophysians agus is grúpa an-éagsúil é. Ón mbliain 2006 (Nelson), tá 1,075 genera sna cúig ord i 64 teaghlach agus thart ar 7,931 speiceas, arb é sin thart ar 28% de na speicis éisc aitheanta go léir. Áirítear ar na ceithre fhine is mó sa ghrúpa seo (Cyprinidae, Characidae, Loricariidae, agus Balitoridae) 4,656 speiceas, níos mó ná leath (59%) de na speicis ostariophysian. Is é Cyprinidae féin an fine éisc fhionnuisce is mó agus an fine veirteabrach is mó i ndiaidh Gobiidae. Is ionann ostariophysians agus thart ar 68% de na speicis fhionnuisce go léir; i ndáiríre, níl ach thart ar 123 speiceas muirí ann (Chanidae, Gonorynchidae, an chuid is mó de Ariidae, thart ar leath dóibh Plotosidae). Tá siad i láthair i ngach mór-roinn agus mórthír talún ach amháin an tAntartach, an Ghraonlainn, agus an Nua-Shéalainn .[1]
Cuimsíonn an grúpa seo réimse leathan d'éisc éagsúla. Tá ceann amháin de na héisc fhionnuisce is mó a gabhadh riamh ina measc, ''Pangasianodon gigas'', gur féidir leis bheith suas le 300 KG meachain.[4] Tá an speiceas is lú iasc fionnuisce ann freisin, Danionella translucida ag 12 mm ar fhad.[1] Tá cuid de na héisc seo in ann ocsaigin atmaisféarach (Clariidae) a chothú nó fiú maireachtáil as uisce (Phreatobius cisternarum).[5] Tá an cumas ag roinnt Ostariphys leictreachas a tháirgeadh (Malapteruridae, Gymnotiformes).
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Nelson, Joseph, S. (2006). Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
- ↑ "Cóip cartlainne". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2011-04-09. Dáta rochtana: 2019-05-07.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Saitoh (2003). "Mitochondrial Genomics of Ostariophysan Fishes: Perspectives on Phylogeny and Biogeography" (PDF). Journal of Molecular Evolution 56 (4): 464–472. doi:. PMID 12664166. Curtha i gcartlann 2020-05-08 ar an Wayback Machine
- ↑ Owen, James (June 29, 2005). “Grizzly Bear-Size Catfish Caught in Thailand”. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2005-06-30.
- ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2007-09-28.