Meitiolamfataimín
 | |
 | |
| Spriocghalar | Neamhord Easnamh Airde, murtall agus narcaileipse |
|---|---|
| Sonraí cliniciúla | |
| Riosca le linn toirchis | US pregnancy category C (en)  |
| Grúpa cógaseolaíochta | DL-methamphetamine (en) agus 1-phenylpropan-2-amine alkaloid (en) |
| Cód ATC | N06BA03 |
| Sonraí ceimiceacha agus fisiceacha | |
| Foirmle | C10H15N |
| Mais mhóilíneach | 149.12 Da |
| Aitheantóirí | |
| Uimhir CAS | 537-46-2 |
| PubChem (SID) | 10836 |
| DrugBank | DB01577 |
| ChemSpider | 10379 |
| UNII | 44RAL3456C |
| KEGG | C07164 agus D08187 |
| ChEBI | 6809 |
| ChEMBL | CHEMBL1201201 |
| PDB liogann ID | B40 |
| ECHA | 100.007.882 |
Is spreagthach lárchórais néaróg (CNS) é meitiolamfataimín nó meitiolamfataimín criostail (Béarla: methamphetamine nó crystal meth) a úsáidtear go príomha mar dhruga áineasa agus níos lú go minic chun neamhord hipirghníomhaíochta easnamh aird, támhshuanacha, agus raimhre a chóireáil. [1] [2] Ní mholtar é a úsáid le haghaidh otracht a thuilleadh. [3] Nuair a thógtar trí bhéal tosaíonn éifeachtaí laistigh de 30 nóiméad agus féadfaidh siad maireachtáil suas le 24 uair an chloig. [3] [2]
I measc na bhfo-iarsmaí coitianta tá brú fola ard, éisc, giúmair ardaithe, fadhb codlata, creathán, buinneach, agus mífheidhmiú gnéasach.[3] I measc na bhfo-iarmhairtí eile a d'fhéadfadh a bheith ann tá síocóis, máine, taomanna, ardteocht an choirp, agus preaba. [3] [4] Tá baol ard ann maidir le mí-úsáid substaintí ; cé gur annamh a tharlaíonn básanna, go díreach ó úsáid. [3] [2] D'fhéadfadh úsáid le linn toirchis dochar a dhéanamh don leanbh agus ní mholtar beathú cíche tar éis é a úsáid. [3] [5] Maidir le cógais, tá sé i bhfine na n-amfataimíní. [3]
Thángthas ar mheiteafataimín sa bhliain 1893 agus monaraíodh den chéad uair é sa bhliain 1919. [6] [2] Déantar é go coitianta i saoráidí mídhleathacha sna Stáit Aontaithe agus sa Chianoirthear.[2] Mar chaitheamh aimsire is féidir é a shlogadh, a smúradh, a instealladh nó a chaitheamh (cosúil le toitíní).[2] Aicmítear é mar shubstaint rialaithe de chuid Sceideal II . [2] Tá srian nó cosc ar tháirgeadh, dáileadh agus seilbh meitiolamfataimín i go leor tíortha. [7]
San Eoraip, cosnaíonn sé idir 17 agus 64 Euro in aghaidh gach graim ar sholáthar mídhleathach ó 2018 ar aghaidh [8] Bhain thart ar 27 milliún duine úsáid as amfataimíní, an chuid is mó acu ag baint úsáide as meitiolamfataimíní, in 2019.[9]
In Éirinn
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tháinig an-tóir ar mheitiolamfataimín in Éirinn sna 2020idí.[10]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Recent advances in methamphetamine neurotoxicity mechanisms and its molecular pathophysiology" (March 2015). Behav. Neurol. 2015: 103969. doi:. PMID 25861156. “In 1971, METH was restricted by US law, although oral METH (Ovation Pharmaceuticals) continues to be used today in the USA as a second-line treatment for a number of medical conditions, including attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and refractory obesity.”
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 “Methamphetamine”. Drug profiles. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) (8 January 2015). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 15 April 2016. Dáta rochtana: 27 November 2018. “The term metamfetamine (the International Non-Proprietary Name: INN) strictly relates to the specific enantiomer (S)-N,α-dimethylbenzeneethanamine.”
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 “Methamphetamine Monograph for Professionals” (en). Drugs.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 6 September 2021. Dáta rochtana: 18 November 2021.
- ↑ “Methamphetamine”. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 23 June 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
- ↑ “Methamphetamine”. Drugs and Lactation Database (LactMed). National Library of Medicine (US) (2006). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2 March 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
- ↑ Mack (12 May 2016). "Clinical Textbook of Addictive Disorders, Fourth Edition" (in en). Guilford Publications. ISBN 978-1-4625-2169-2. Dáta rochtana: 18 November 2021.
- ↑ Lilley (20 January 2017). "Pharmacology for Canadian Health Care Practice" (in en). Elsevier Health Sciences. ISBN 978-1-77172-022-9. Dáta rochtana: 19 November 2021.
- ↑ “Infographic: amphetamine, methamphetamine, seizures, price, purity in the EU, 2018 | www.emcdda.europa.eu”. www.emcdda.europa.eu. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 13 November 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
- ↑ "World Drug Report 2021" (2021). United Nations. ISBN 9789211483611. Dáta rochtana: 19 November 2021.
- ↑ Nuacht RTÉ (2024-02-16). "Meitiolamfataimín criostail gur fiú na milliúin euro é faighte" (as ga-iE).