Jump to content

Meitiolamfataimín

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí DrugaMeitiolamfataimín
SpriocghalarNeamhord Easnamh Airde, murtall agus narcaileipse
Sonraí cliniciúla
Riosca le linn toirchisUS pregnancy category C (en) Aistrigh
Grúpa cógaseolaíochtaDL-methamphetamine (en) Aistrigh agus 1-phenylpropan-2-amine alkaloid (en) Aistrigh
Cód ATCN06BA03
Sonraí ceimiceacha agus fisiceacha
FoirmleC10H15N
Mais mhóilíneach149.12 Da
Aitheantóirí
Uimhir CAS537-46-2
PubChem (SID)10836
DrugBankDB01577
ChemSpider10379
UNII44RAL3456C
KEGGC07164 agus D08187
ChEBI6809
ChEMBLCHEMBL1201201
PDB liogann IDB40
ECHA100.007.882

Is spreagthach lárchórais néaróg (CNS) é meitiolamfataimín nó meitiolamfataimín criostail (Béarla: methamphetamine nó crystal meth) a úsáidtear go príomha mar dhruga áineasa agus níos lú go minic chun neamhord hipirghníomhaíochta easnamh aird, támhshuanacha, agus raimhre a chóireáil. [1] [2] Ní mholtar é a úsáid le haghaidh otracht a thuilleadh. [3] Nuair a thógtar trí bhéal tosaíonn éifeachtaí laistigh de 30 nóiméad agus féadfaidh siad maireachtáil suas le 24 uair an chloig. [3] [2]

I measc na bhfo-iarsmaí coitianta tá brú fola ard, éisc, giúmair ardaithe, fadhb codlata, creathán, buinneach, agus mífheidhmiú gnéasach.[3] I measc na bhfo-iarmhairtí eile a d'fhéadfadh a bheith ann tá síocóis, máine, taomanna, ardteocht an choirp, agus preaba. [3] [4] Tá baol ard ann maidir le mí-úsáid substaintí ; cé gur annamh a tharlaíonn básanna, go díreach ó úsáid. [3] [2] D'fhéadfadh úsáid le linn toirchis dochar a dhéanamh don leanbh agus ní mholtar beathú cíche tar éis é a úsáid. [3] [5] Maidir le cógais, tá sé i bhfine na n-amfataimíní. [3]

Thángthas ar mheiteafataimín sa bhliain 1893 agus monaraíodh den chéad uair é sa bhliain 1919. [6] [2] Déantar é go coitianta i saoráidí mídhleathacha sna Stáit Aontaithe agus sa Chianoirthear.[2] Mar chaitheamh aimsire is féidir é a shlogadh, a smúradh, a instealladh nó a chaitheamh (cosúil le toitíní).[2] Aicmítear é mar shubstaint rialaithe de chuid Sceideal II . [2] Tá srian nó cosc ar tháirgeadh, dáileadh agus seilbh meitiolamfataimín i go leor tíortha. [7]

San Eoraip, cosnaíonn sé idir 17 agus 64 Euro in aghaidh gach graim ar sholáthar mídhleathach ó 2018 ar aghaidh [8] Bhain thart ar 27 milliún duine úsáid as amfataimíní, an chuid is mó acu ag baint úsáide as meitiolamfataimíní, in 2019.[9]

Tháinig an-tóir ar mheitiolamfataimín in Éirinn sna 2020idí.[10]

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. "Recent advances in methamphetamine neurotoxicity mechanisms and its molecular pathophysiology" (March 2015). Behav. Neurol. 2015: 103969. doi:10.1155/2015/103969. PMID 25861156. “In 1971, METH was restricted by US law, although oral METH (Ovation Pharmaceuticals) continues to be used today in the USA as a second-line treatment for a number of medical conditions, including attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and refractory obesity.” 
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Methamphetamine”. Drug profiles. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) (8 January 2015). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 15 April 2016. Dáta rochtana: 27 November 2018. “The term metamfetamine (the International Non-Proprietary Name: INN) strictly relates to the specific enantiomer (S)-N,α-dimethylbenzeneethanamine.”
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Methamphetamine Monograph for Professionals” (en). Drugs.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 6 September 2021. Dáta rochtana: 18 November 2021.
  4. Methamphetamine”. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 23 June 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
  5. Methamphetamine”. Drugs and Lactation Database (LactMed). National Library of Medicine (US) (2006). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2 March 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
  6. Mack (12 May 2016). "Clinical Textbook of Addictive Disorders, Fourth Edition" (in en). Guilford Publications. ISBN 978-1-4625-2169-2. Dáta rochtana: 18 November 2021. 
  7. Lilley (20 January 2017). "Pharmacology for Canadian Health Care Practice" (in en). Elsevier Health Sciences. ISBN 978-1-77172-022-9. Dáta rochtana: 19 November 2021. 
  8. Infographic: amphetamine, methamphetamine, seizures, price, purity in the EU, 2018 | www.emcdda.europa.eu”. www.emcdda.europa.eu. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 13 November 2021. Dáta rochtana: 19 November 2021.
  9. "World Drug Report 2021" (2021). United Nations. ISBN 9789211483611. Dáta rochtana: 19 November 2021. 
  10. Nuacht RTÉ (2024-02-16). "Meitiolamfataimín criostail gur fiú na milliúin euro é faighte" (as ga-iE).