Mainistir na Croise Naofa

Mainistir na Croise Naofa
Sonraí
Cineál	Abtheach agus áit lonnaithe
Foirgníocht	1169 (Féilire Ghréagóra)
Dáta díscaoilte, díothaithe nó scartáilte	1536
Suíomh geografach
Limistéar riaracháin	Contae Thiobraid Árann, Éire
52° 38′ 22″ N, 7° 52′ 05″ O
Séadchomhartha náisiúnta na hÉireann
Aitheantóir	121

Mainistir Chistéirsteach athchóirithe atá láimh le Dúrlas Éile i gContae Thiobraid Árann is ea Mainistir na Croise Naofa agus í suite ar bhruach na Siúire. Tá sí ainmnithe as taise de chuid na Croise Naofa a coinníodh i dtaisce ann.

Thug an Bhanríon Isibéal ó Angoulême, Plantagenet, an taise chun na hÉireann in 1233. Ba í baintreach Sheoin Rí Shasana í, agus d’atóg í an mhainistir.

De thoradh na taise rinneadh áit mhór oilithreachta den mhainistir, agus rinne an Ridire Henry Sydney í a ghearán leis an mBanríon Eilís I in 1567.

Thug Aodh Rua Ó Domhaill cuairt ar Mhainistir na Croise Naofa ar an 30 Samhain 1601 roimh dó dul chun an chogaidh arís in éadan fhórsaí na Banríona.

Do ríacht chuca i lithlaithe fheile Andreas sainredh an Chroch Naomh Úachtarlámann dia sénadh & snadhadh co ndruincc do manchaibh Mainistre na Croiche Náoimh occa hiomchur & ro hioradh iaittsidhe d’edbartaibh d’ofralaibh & d’almsanaibh iolardhaibh gomdar buidig.

Tháinig sé lá fhéile Aindrias de shonra chun Croch Naomh Uachtar Lámhan d’fhonn séanadh [beannacht] agus coimirce a fháil, le drong de mhanaigh Mhainistir na Croiche Naoimh á iompar, agus d’fhear orthu íobairtí, ofrálacha agus almsan a rabhadar buíoch astu.

Ba í an bhliain 1632 an uair dheireanach a nochtadh an taise don phobal, agus chuaigh an mhainistir chun raice tar éis chogadh Chromail, cé gur lean ar bhunadh na háite ag cur a muintire i measc na bhfothracha i ndiaidh 1740.

Rinneadh séadchomhartha náisiúnta de Mhainistir na Croise Naofa in 1880 “to be preserved and not used as a place of worship”. Rith an Dáil dlí speisialta ar an 21 Eanáir 1969, ag comóradh a caogadú bliain, chun a cheadú go n-úsáidfí an mhainistir mar ionad adhartha Caitlicí arís, rud nach gnách agus séadchomhartha i gceist. Sholáthair Sacraisteoir Bhaisleac Naomh Peadar sa Vatacáin tais dhearbhaithe den Chros Naofa, agus cuireadh caoi nua ar chomhartha Chros na gCrosáidirí sa mhainistir.

Tá cuntas ar Mhainistir na Croise Naofa sa bhéaloideas:

Tháinig an buachaill seo go hÉirinn ag bailiú airgid i gcomhair an Phápa. Maraíodh in áit uaigneach é agus goideadh an t-airgead uaid. Cuireadh san áit é. Bhí manach dall san mainistir. Oíche amháin deineadh taibhreamh dó. Cheap sé go raibh fáinne ag an bPrionsa, agus go bhfaigheadh sé a radharc dá gcuireadh sé a lámh ar an bhfáinne sin. Bhí an taibhreamh aige trí oíche i ndiaidh a chéile. Chuaigh sé féin agus manach eile ag cuardach na háite. Chonacadar lámh á sá féin aníos as an dtalamh agus fáinne uirthi. Chuir an manach dall a lámh ar an bhfáinne agus fuair sé a radharc. Sa tslí seo fuaradar corp an Prionsa agus cuireadh i reilig na mainistreach é.

Gailearí

• 
• 
• 
•