Mórcheannas airgeadaíochta

Dáileadh airgeadraí cúltaca domhanda

Is coincheap eacnamaíoch agus polaitiúil é mórcheannas airgeadaíochta ina mbíonn tionchar cinntitheach ag stát aonair ar fheidhmeanna an chórais airgeadaíochta idirnáisiúnta. Theastódh mórcheannas airgeadaíochta:

• rochtain ar chreidmheasanna idirnáisiúnta ,
• margaí malairte eachtraí
• bainistiú ar fhadhbanna chomhardú na n-íocaíochtaí ina n-oibríonn an mórcheannas gan aon srian ar chomhardú na n-íocaíochtaí.
• an chumhacht dhíreach (agus iomlán) chun aonad cuntais a fhorfheidhmiú ina ndéantar ríomhanna eacnamaíocha sa gheilleagar domhanda .

Bhí an téarma mórcheannas airgeadaíochta pléite sa leabhar Super Imperialism le Michael Hudson, ag cur síos ní hamháin ar an gcaidreamh neamhshiméadrach atá ag dollar na Stát Aontaithe leis an ngeilleagar domhanda, ach le struchtúir an fhoirgnimh cheannasaigh seo a bhraith Hudson a thug tacaíocht dó, is é sin an Ciste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta agus an Banc Domhanda. Leanann dollar na Stát Aontaithe de bheith mar bhonn agus mar thaca ag geilleagar an domhain agus is é an príomhairgeadra é do mheán malartaithe idirnáisiúnta, aonad cuntais (m.sh. praghsáil ola), agus aonad stórála (m.sh. billí agus bannaí státchiste) agus, in ainneoin argóintí ina aghaidh, níl an mórcheannas seo ag dul i léig. (cf. Fields & Vernengo, 2011, 2012).

Chuaigh an córas airgeadaíochta idirnáisiúnta i mbannaí ar dhá mhórcheannas airgeadaíochta: an Bhreatain agus na Stáit Aontaithe.

Banc Shasana' (Bank of England)

Mórcheannas airgeadaíochta na Breataine

Bhain an Bhreatain Mhór stádas an mhórcheannas airgeadaíoch amach i 1871 nuair a glacadh go forleathan leis an órchaighdeán. Le linn an órchaighdeáin sa naoú haois déag déanach, bhí an Bhreatain ar an onnmhaireoir is mó de chaipiteal airgeadais. Bhí a phríomhchathair, Londain, ina lárionad do mhargaí óir, airgid agus margaí airgeadais an domhain freisin. Cúis mhór ab ea é sin chun go nglacfadh na stáit leis an gcaighdeán óir. Ba chúis mhór é seo do stáit ag glacadh leis an órchaighdeán. I gcás Pháras, Beirlín, agus ionaid airgeadais eile, chun an gnó brabúsaí airgeadais a mhealladh ó Londain, bhí sé riachtanach acu aithris a dhéanamh ar órchaighdeán na Breataine, toisc gur laghdaigh sé costais idirbheartaíochta, léirigh sé acmhainneacht creidmheasa, agus beartas airgeadais fónta ón rialtas (Schwartz, 1996). Ba í cathair Londain an soláthraí ba mhó maidir le creidmheas gearrthéarmach agus fadtéarmach araon, a cuireadh ar fáil thar lear. Chuir a shaoráidí airgeadais fairsinge creidmheas saor ar fáil, rud a chuir le láidreacht an phuint, trína úsáid le haghaidh íocaíochtaí idirnáisiúnta a neartú. Dar le Walter (1991), le linn na mblianta 1870-1913,"sterling bills and short-term credits financed perhaps 60 percent of world trade" (lch. 88).

Chothaigh infheistíocht eachtrach na Breataine geilleagair choigríche chun steirling a úsáid. Sa bhliain 1850, d'fhás glansócmhainní na Breataine thar lear ó 7 faoin gcéad den stoc glanshaibhreas náisiúnta go 14 faoin gcéad i 1870, agus go dtí timpeall 32 faoin gcéad i 1913 (Edelstein, 1994). Ní fhaca an domhan náisiún amháin riamh roimhe seo ag tabhairt an oiread sin dá ioncam náisiúnta agus dá choigiltis d'infheistíocht eachtrach. Bhain cleachtais iasachta na Breataine le dhá ghné theicniúla a thug creidiúint níos fearr do fheiceálacht steirling mar aonad stórála agus mar mheán malairte: ar dtús, tugadh iasachtaí ón mBreatain d’eachtrannaigh i steirling, rud a chuir ar chumas na tíre iasachtaí an fiachas a sheirbhísiú ar bhealach níos áisiúla le a cúlchistí steirling, agus sa dara háit, tarraingíodh i Londain úsáid na Breataine as treoracha scríofa maidir le híoc nó malartuithe bille chun trádáil idirnáisiúnta a mhaoiniú.

Níos tábhachtaí fós, bhí pribhléid speisialta ag an mBreatain mar gheall ar a cumas gan sárú easnaimh sa chuntas reatha a rith trí airgeadra gan cheist a eisiúint agus a ráta lascaine. Bhí "tionchar rialaithe ag éifeachtaí an ráta lascaine ar chomhardú íocaíochtaí na Breataine beag beann ar a raibh ar siúl ag bainc cheannais eile" (Cleveland, 1976, lch. 17). Nuair a bhí bainc cheannais eile ag gabháil le cogadh ar shreabhadh caipitil idirnáisiúnta, d’fhéadfadh “ Banc Shasana an ceann is deacra a tharraingt” (Eichengreen, 1985, lch. 6). Maidir leis seo, ba annamh a bhí hegemonaíocht airgeadaíochta na Breataine faoi bhagairt ag géarchéimeanna comhshóite a bhí inslithe dá cúlchistí óir ag an ráta lascaine agus lean na rátaí eachtracha go léir ráta na Breataine. Mar gheall ar shuntasacht dhraenacha creidmheasa Londain scríobh Keynes (1930) go raibh smacht Londain “ar choinníollacha creidmheasa ar fud an domhain chomh mór sin go bhféadfadh Banc Shasana a mhaíomh go raibh sé ina stiúrthóir ar an gceolfhoireann idirnáisiúnta” (lch. 306–307). Deir Karl Polanyi ina shaothar clúiteach leis an gClaochlú Mór “Bhí tionchar ag Pax Britannica uaireanta ag an bpointe uaigneach a bhain le gunnaí móra na loinge, ach níos minice ba é an tarraingt tráthúil snáithe sa líonra airgeadaíochta idirnáisiúnta a bhí i réim” (Polanyi, 1944, lch. . 24).

Tháinig meath ar sheasamh na Breataine mar gheall ar iomaíocht idir stáit, infheistíocht intíre neamhleor, agus an Chéad Chogadh Domhanda. In ainneoin a laigí geilleagracha, lean smacht polaitiúil na Breataine ar aghaidh tar éis an Chéad Chogadh Domhanda, rud a d'eascair an caighdeán malairte óir a cruthaíodh faoi Chomhdháil Genova 1922. Theip ar an gcóras seo, áfach, ní hamháin mar gheall ar éagumas na Breataine, ach mar gheall ar dhílárú méadaitheach an chórais airgeadaíochta idirnáisiúnta le méadú Nua-Eabhrac agus Pháras mar ionaid airgeadais a d’fhág gur thit an caighdeán malartaithe óir i 1931. Thit caighdeán an Mhalartaithe Óir don tréimhse idirchogadh, mar a dúirt Kindleberger go tuisceanach, toisc "Ní raibh an Bhreatain in ann agus ní bheadh Meiriceá." Go deimhin, soláthraíonn Kindleberger éagsúlacht beagán difriúil ar hegemonaíocht airgeadaíochta a bhfuil cúig fheidhm aige seachas trí fheidhm a shainítear anseo.

an Cúlchiste Feidearálach (Federal Reserve)

Mórcheannas airgeadaíochta na Stát Aontaithe

I ndeireadh an Dara Cogadh Domhanda tháinig an chumhacht airgeadaíochta i lámha Stáit Aontaithe Mheiriceá a bhí fágtha gan mhá gáinne ag an gcogadh le déanaí. D'eascair na Stáit Aontaithe ón Dara Cogadh Domhanda le hidéil an idirspleáchais eacnamaíoch, na cuntasachta, agus an altrúchais, arna léiriú i bhfís an iltaobhachais uilíoch. Thar aon ní eile, ní raibh i gceist leis an iltaobhachas ach neamh-idirdhealú trí bhacainní agus bacainní ar thrádáil a dhíchur nó a laghdú, ach níos tábhachtaí fós ná bacainní a choinneáil “a bhí deacair a chur i bhfeidhm ar bhealach neamh-idirdhealaitheach” (Ruggie, 1982, lch. 213). Go bunúsach, tá difríocht idir an téarma iltaobhachas sa lá atá inniu ann, i gcomparáid leis an méid a bhí i gceist aige tar éis an Dara Cogadh Domhanda. Ní bheadh leasanna SAM i ngeilleagar domhanda iltaobhach liobrálach bunaithe go hiomlán ar idirnáisiúnachas idéalach. Bhí an fuacht, ag ríomh an ghá atá le barrachas onnmhairithe SAM a ghiniúint. Chuirfeadh sé seo deireadh le caiteachas an rialtais, spreagfadh sé an geilleagar intíre, chuirfí in ionad infheistíocht intíre, agus sheachnódh sé atheagrú ar thionscail áirithe sa gheilleagar a bhí róthógtha le linn na hiarrachta cogaidh. Ar na cúiseanna sin bhí “tábhacht ar leith ag baint leis an smaoineamh maidir le barrachas onnmhairiúcháin” (Bloc, 1977, lch. 35) do SAM. Mar sin bhí dlúthbhaint ag táirgeadh barrachais onnmhairithe le geilleagar domhanda a bhunú a bhí saor ó chórais impiriúla, chomh maith le híocaíochtaí déthaobhacha agus córais trádála. Bheadh sé mar aidhm ag SAM mar sin impireacht a réamhtheachtaí a oscailt do thrádáil Mheiriceá agus comhlíonadh na Breataine a bhailiú chun a córas airgeadaíochta iarchogaidh a chruthú trí ghiaráil airgeadais, is é sin Comhaontú Airgeadais Angla-Mheiriceánach 1945 .

Mar sin féin, cuireadh an fhís nua seo den iltaobhachas uilíoch chun cinn ag réaltachtaí eacnamaíocha nua na hEorpa a bhí réabtha ag cogadh, mar shiombail de neamhábaltacht airgeadais na Breataine chun inchomhshóiteadh steirling a choinneáil. In éineacht leis an réaltacht eacnamaíoch nua seo bhí bagairt pholaitiúil-mhíleata an Aontais Shóivéadaigh. Ar an 29 Nollaig 1945, gan ach dhá lá roimh dhul in éag do Bretton Woods, chuir Aire Gnóthaí Eachtracha na Sóivéide Vyacheslave Molotov in iúl do George Kennan, “nach ndéanfadh an APSS liostáil leis na hailt don mhéid [a thairgtear]” (James et al., 1994, lch. . 617). Dhá mhí ina dhiaidh sin, i mí Feabhra 1946, sheol Kennan a theileagram cáiliúil go Washington, a d’fhiosraigh cén fáth nár dhaingnigh an tAontas Sóivéadach Comhaontú Bretton Woods. D’fhéachfaí ar an teileagram ina dhiaidh sin mar thús bheartas US Cogadh Fuar (James et al., 1994).

Mar sin d’athraigh na SA a fhís ó iltaobhachas uilíoch go iltaobhachas réigiúnach, a chuirfeadh sé chun cinn san Eoraip trí Phlean Marshall, an Clár Téarnaimh Eorpach (ERP), agus an tAontas Eorpach um Íocaíochtaí (EPU). Le díscaoileadh an EPU tháinig an t-ionchas go mbeadh saol fíor iltaobhach ann de réir mar a tháinig córas airgeadaíochta Bretton Woods i bhfeidhm i 1958. Ba í an bhliain chéanna tús le buaneasnaimh chomhardú íocaíochtaí sna SA.

Le linn na 1960idí, thug córas Bretton Woods cead do na SA thart ar 70 faoin gcéad dá easnaimh chomhardú carnach íocaíochtaí a mhaoiniú trí dhá phróiseas taispeána óir agus maoiniú dliteanais. Chuir an maoiniú dliteanais ar chumas na SA dul i mbun caiteachais mhíleata throma thar lear agus "tiomantais eachtracha, agus solúbthacht shuntasach a choinneáil i mbeartas eacnamaíoch intíre" (Gowa, 1983, lch. 63).

I 1970, bhí SAM i gceartlár na héagobhsaíochta idirnáisiúnta a bhí mar thoradh ar a fás tapa airgeadaíochta (James, 1996). Bhí foghlamtha ag SAM, áfach, ó chinniúint phríomhairgeadra a réamhtheachtaí (ie Steirling). Léirigh taithí na Breataine mar hegemon airgeadaíochta do na SA na fadhbanna a bhí roimh airgeadra cúltaca nuair a roghnaigh údaráis airgeadaíochta eachtracha, daoine aonair agus infheisteoirí a gcuid cúlchistí a thiontú. I dtéarmaí cumhachta airgeadaíochta arna sainmhíniú ag cúlchistí, thit sciar na gcúlchistí SAM ó 50 faoin gcéad i 1950 go 11 faoin gcéad i Lúnasa 1971 (Odell, 1982, lch. 218). Cé go raibh na Stáit Aontaithe éirithe go mór lag maidir le comhshó a chosaint, ní raibh a chumhacht chun rialacha a dhéanamh gan dabht. Seachas a bheith srianta ag an gcóras a chruthaigh sé, tháinig SAM ar an gconclúid go raibh sé "níos fearr ionsaí a dhéanamh ar an gcóras ná oibriú laistigh de" (James, 1996, lch. 203). Bhí an cinneadh seo bunaithe ar an doscarthacht idir beartas eachtrach agus beartas airgeadaíochta a aithint. Ba léiriú é foirceann chóras Bretton Woods go raibh beartas airgeadaíochta á chomhordú i mbeartas eachtrach. Ba réiteach é dúnadh na fuinneoige óir a sannadh do “beartas eachtrach a shaoradh ó shrianta a chuir laigí sa chóras airgeadais i bhfeidhm” (Gowa, 1983, lch. 69).

Leanann Hegemony Airgeadaíochta SAM mar a dhéanann Córas Bretton Woods, mar a dhéanann Dooley, Folkerts-Landau, Garber (2003) argóint ina gcuid oibre An Essay on The Revised Bretton Woods System. D’fhan rialacha chóras Bretton Woods mar a chéile ach tá athrú tagtha ar na himreoirí. Tá forimeall nua tugtha chun cinn ag córas Post Bretton Woods nó Bretton Woods II a bhfuil an straitéis forbartha ina fhás atá treoraithe ag onnmhairiú le tacaíocht ó rátaí malartaithe gannluach, rialuithe caipitil agus eis-sreafaí oifigiúla caipitil i bhfoirm carntha éileamh sócmhainní cúlchiste ar an ionad. tír (.i SAM). I bhfocail eile, tá an Áise tar éis teacht in ionad na hEorpa maidir le heasnaimh chomhardú íocaíochtaí SAM a mhaoiniú.

Féach freisin

• Comhardú na n-íocaíochtaí
• Córas Bretton Woods
• Ciste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta

Tuilleadh léitheoireachta

• Bergsten (1975). "The dilemmas of the dollar: The economics and politics of United States international monetary policy". London, UK: Macmillan Press Ltd.. 
• Cleveland (1976). ""The international monetary system in the interwar period"". In Ed. Rowland, B. (1976). Balance of power or hegemony: The interwar monetary system. New York, NY: New York University Press. 1–59.. 
• Cohen (1977). "Organizing the world's money: the political economy of international monetary relations". 
• De Cecco (1974). "Money and empire: The international gold standard, 1890–1914". London, UK: Basil Blackwell. 
• Edelstein (1994). "Foreign investment and accumulation, 1860–1914". In Eds. Floud, R. & McCloskey, D. (1994). The economic history of Britain since 1700 2nd ED, Vol. 2: 1860–1939. Cambridge, UK: Cambridge University Press.. 
• Fields (2011). "Hegemonic Currencies during the Crisis: The Dollar versus the Euro in a Cartalist Perspective". Levy Economics Institute Working Paper No. 666. 
• Eichengreen (1985). "Conducting the international orchestra: Bank of England leadership under the classical gold standard". Journal of International Money and Finance 6 (1): 5–29. doi:10.1016/0261-5606(87)90010-6. 
• Gilpin (1975). "U.S. power and the multinational corporation". London, UK: The Macmillan Press Ltd.. 
• Gilpin (1973). "Transnational relations and world politics": 48–69. Cambridge, Mass., USA: Harvard University Press. 
• Gowa (1983). "Closing the gold window: Domestic politics and the end of Bretton Woods". Ithaca, New York, USA: Cornell University Press. 
• Hellenier (1994). "States and the reemergence of global finance: From Bretton Woods to the 1990s". Ithaca, New York, USA: Cornell University Press. 
• Hudson (2003). "Super imperialism: The origin and fundamentals of US world dominance" (2nd ed.). London, UK: Pluto Press. 
• James (1994). "The origins of the Cold War: Some new documents". The Historical Journal 37 (3): 615–622. doi:10.1017/s0018246x00014904. JSTOR 2639920. 
• James (1996). "International monetary cooperation since Bretton Woods.". Washington, D.C.: International Monetary Fund.. 
• Kindleberger (1973). "The world in depression". London, UK: Allen Lane The Penguin Press. 
• Mundell (2003). "The dollarization debate": 17–45. Oxford, UK: Oxford University Press. 
• Mundell (1996). "The international system between new integration and neo-protectionism (Central issues in Contemporary economic theory and policy series)": 81–128. London, UK: Macmillan. 
• Odell (1982). "U.S. International Monetary Policy". Princeton, New Jersey: Princeton University Press.. 
• Ruggie (1982). "International regimes, transactions, and change: embedded liberalism in the postwar economic order". In Ed. Krasner, S. (1983). International regimes. Ithaca, NY: Cornell University Press. 195–231.. 
• Schwartz (1996). "The operation of the specie standard: Evidence for core and peripheral countries, 1880–1990.". In Ed, Bordo, M. (1999). The gold standard and related regimes: Collected essay. Cambridge, UK: Cambridge University Press..