Liosta cáithníní
 | Tá an liosta seo neamhiomlán; is féidir leat cabhrú trí rudaí atá in easnamh a chur leis. |
Is liosta de cháithníní aitheanta agus hipitéisithe é seo.
Cáithníní ilchodacha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Hadróin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Sainmhínítear hadróin mar cháithníní ilchodacha a idirghníomhaíonn go láidir. Is iad hadróin ceachtar:
- Feirmíóin ilchodacha, agus sa chás sin tugtar baróin orthu.
- Bósóin ilchodacha, agus sa chás sin tugtar méasóin orthu.
Déanann samhlacha cuairc, molta den chéad uair i 1964 go neamhspleách ag Murray Gell-Mann agus George Zweig (a thug "aces" ("aonta") ar chuarc), cur síos ar na hadrón aitheanta mar fiúschuarc agus/nó frithchuarc, atá ceangailte go docht ag an bhfórsa datha, a ndéantar idirghabháil air ag glúóin. Tá "farraige" de phéirí cuarc-fhrithchuarc fíorúla i ngach hadrón freisin.
Báróin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bíonn trí fiúschuairc nó trí fiúsfrithchuarc an ceann sna gnáthbháróin (feirmíóin ilchodacha).
- Is iad núicléóin na comhábhair fheirmionacha de ghnáthnúicléis adamhach:
- Tá hipearóin, mar na cáithníní Λ, Σ, Ξ, agus Ω, a bhfuil aiteaschuairc ("strange quarks") amháin nó níos mó iontu, gearrshaolach agus níos troime ná núicléóin. Cé nach mbíonn siad i láthair de ghnáth i núicléis adamhach, féadann siad a bheith le feiceáil i hipearnúicléis gearrthéarmach.
- Breathnaíodh roinnt barón briochtaí agus bunanna freisin.
- Cuimsíonn peinteacuaric ceithre fiúschuarc agus fiúsfrithchuarc amháin.
- D'fhéadfadh baróin choimhthíocha eile a bheith ann freisin.