Larus

Larus

droimneach mór
Tacsanomaíocht
Aicme	Aves
Ord	Charadriiformes
Fine	Laridae
Géineas	Larus L., 1758

Faoileáin atá faighte go forleathan is ea an géineas Larus (cé go mbíonn an éagsúlacht speicis i bhfad níos mó ar fáil sa Leathsféar Thuaidh). Tagann ainm an ghéinis ón tSean-Ghréigis laros (λάῥος) nó ón laidin Larus, a bhfuil an chuma air gur thagairt an téarma d'fhaoileán nó d'éan mara mór eile.

Go leor dá speiceas flúirseach agus aitheanta go maith ina raonta. Go dtí thart ar 2005-2007, cuireadh formhór na bhfaoilán sa ghéineas seo, ach tá a fhios againn anois go bhfuil an socrú seo polaifíléiteach, as ar tháinig na géinis Ichthyaetus, Chroicocephalus, Leucophaeus, agus Hydrocoloeus (aithníodh an ceann deireanach seo níos minice ná na géinis eile) toisc go raibh roinnt speiceas go traidisiúnta san áireamh i Larus.

Go ginearálta, is éin mheánachais go mhóra iad, go hiondúil bíonn siad liath nó bán, go minic le  marcanna dubha ar an gcinn nó sciatháin. Bíonn goba téagartha fada agus troithe scamallacha acu .

Bíonn tacsanomaíocht na bhfaoileán i gcoimpléasc na  scadán agus na ndroimneach beag an-chasta, na húdaráis éagsúla ag aithint idir dhá agus ocht speiceas.

Tacsanomaíocht

Thug an nádúraí Sualannach Carl von Linné an géineas Larus isteach sa bhliain 1758, sa deichiú eagrán dá Systema Naturae. Tagann ainm n ghéinis ón tSean-Ghréigis laros (λάῥος) nó sa Laidin larus, a bhfuil an chuma air gur thagair sé d'fhaoileán nó d'éan mara mór eile. Is é Larus marinus (Gaeilge:an cóbach nó an droimneach mór .

Speicis

Tá 24 speiceas sa ghéineas.

Íomhá	Gnáthainm	Ainm eolaíoch	Dáileadh
	Faoileán an Aigéin Chiúin	L. pacificus	An Astráil
	Faoileán Belcher	L. belcheri	cósta an Aigéin Chiúin Mheiriceá Theas.
	Faoileán Olrog	L. atlanticus	Cósta an Atlantaigh i ndeisceart na Brasaíle, Uragua, agus thuaisceart na hAirgintíne.
	Faoileán earrdhubh	L. crassirostris	cóstaí Mhuir na Síne Thoir, an tSeapáin, an Mhanchúir agus Oileáin Chúiríl, go hAlasca agus Meiriceá Thuaidh
	Faoileán Heerman	L. heermanni	na Stáit Aontaithe, Meicsiceo agus foircneacha iardheisceart na Colóime Briotanaí
	Faoileán bán or mew gull	L. canus	an Pailé-artach, tuaisceart na hEorpa
	Faoileán gobghearr	L. brachyrhynchus	iarthuaisceart Mheiriceá Thuaidh
	Faoileán bandghobach	L. delawarensis	Ceanada agus tuaisceart na Stát Aontaithe
	Faoileán Calafoirniach	L. californicus	iarthar Mheiriceá Thuaidh ó na Críocha Iarthuaiscirt, Ceanada ó dheas go dtí oirthear California agus Colorado.
	Droimneach mór	L. marinus	Cóstaí na hEorpa agus Mheiriceá Thuaidh agus oileáin an Atlantaigh Thuaidh
	Faoileán Doiminiceach	L. dominicanus	Meiriceá Theas, codanna den Astráil, agus an Nua-Shéalainn
	Faoilean gormeiteach	L. glaucescens	cósta thiar Alasca go cósta Washington, cósta California, Oregon, Baja California, Baja California Sur, agus Sonora
	Faoileán iartharach	L. occidentalis	ó, Cholóim Bhriotanach, Ceanada go Baja California, Meicsiceo.
	Faoileán buíchosach	L. livens	Murascaill California i Meicsiceo
	Faoileán glas	L. hyperboreus	An tAtlantach Thuaidh agus an Aigéin Chiúin Thuaidh chomh fada ó dheas le hÉire agus an Bhreatain Mhór agus na stáit is faide ó thuaidh de na Stáit Aontaithe, ar na Lochanna Móra freisin.
	Faoileán Íoslannach	L. glaucoides	Ceanada agus an Ghraonlainn
	Faoileán scadán nó Faoileán an airgid	L. argentatus	cladaí Iarthar na hEorpa
	Faoileán scadán Meiriceánach	L. smithsonianus	Meiriceá Thuaidh ó Alasca láir agus theas go dtí na Lochanna Móra agus cósta thoir thuaidh na Stát Aontaithe ó Mhaine ó dheas go Carolina Thuaidh.
	Faoileán scadán cosbhuíl	L. michahellis	An Mheánmhuir.
	Faoileán gáiriteach	L. cachinnans	An Mhuir Dhubh agus an Mhuir Chaisp, ag síneadh soir trasna na hÁise Láir go dtí iarthuaisceart na Síne.
	Faoileán Vega	L. vegae	oirthuaisceart na Sibéire agus an gheimhridh sa tSeapáin, sa Chóiré, i ndeisceart agus in oirthear na Síne, agus sa Téaváin.
	Faoileán Airméanach	L. armenicus	réigiún Chugais agus an Meánoirthear
	Droimneach slinndhubh	L. schistisagus	cósta thoir thuaidh an Phailé-artaigh
	Droimneach beag	L. fuscus	Cóstaí Atlantacha na hEorpa

Iontaisí

Tá iontaisí faoileáin Larus ar eolas ón Méicéineach Meánach, timpeall 20-15 milliún bliain ó shin; is gnách go ndiúltaítear leithdháileadh iontaisí níos luaithe don ghéineas seo. Tugann bithgheografaíocht an taifid iontaise le fios gur tháinig an géineas chun cinn san Atlantach thuaidh agus gur leathnaigh sé ar fud an domhain le linn an Phléicéinigh, nuair is cosúil go raibh éagsúlacht speiceas ar an leibhéal is airde, mar a bhí i bhformhór na n-éan mara.

• Larus sp. (Méicéineach Meánach de Grund, An Austráil)
• Larus sp. (Méicéineach Meánach na Romáine)
• Larus sp. Méicéineach Déanach?/Luath-Phléicéineach de Lee Creek Mine, SAM.) -roinnt speiceas

• Larus elmorei (Early/Middle Pliocene of Bone Valley, southeastern U.S.)
• Larus lacus (Late Pliocene of Pinecrest, southeastern U.S.)
• Larus perpetuus (Late Pliocene of Pinecrest, southeastern U.S.)
• Larus sp. (San Diego Late Pliocene of the southwestern U.S.)
• Larus oregonus (Late Pliocene - Late Pleistocene of the west-central U.S.)
• Larus robustus (Late Pliocene - Late Pleistocene of the west-central U.S.)
• Larus sp. (Late Pleistocene of Lake Manix western U.S.)