Frances Browne
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 16 Eanáir 1816 Srath an Urláir |
| Bás | 21 Lúnasa 1879 63 bliana d'aois Buirg Londan Richmond ar Tamais, England |
| Áit adhlactha | Reilig Richmond |
| Teanga dhúchais | Béarla |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | file, scríbhneoir, scríbhneoir litríocht pháistí |
| Teangacha | Béarla |
File agus úrscéalaí Éireannach ab ea Frances Browne (16 Eanáir 1816 – 21 Lúnasa 1879) is fearr a chuimhnítear uirthi as a cnuasach gearrscéalta do pháistí, Granny's Wonderful Chair.
Luathshaol[cuir in eagar | athraigh foinse]
Rugadh Frances i Srath an Urláir, i gContae Dhún na nGall, Éire, an seachtú leanbh i dteaghlach dáréag clainne. Bhí sí dall de dheasca ionsaí den bholgach nuair a bhí sí 18 mí d'aois. Ina cuid scríbhinní, cuireann sí síos ar conas a d'fhoghlaim sí de ghlanmheabhair na ceachtanna a dúirt a deartháireacha agus deirfiúracha os ard gach tráthnóna, agus conas mar a spreag sí iad chun léamh di, trína gcuid oibre a dhéanamh. D'oibrigh sí go dian ansin ag cur de ghlanmheabhair gach rud a bhí cloiste aici.
Chum sí a céad dán, leagan de The Lord's Prayer, nuair a bhí sí seacht mbliana d’aois. [1]
Na chéad fhoilseacháin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Sa bhliain 1841, foilsíodh céad dánta Browne san Irish Penny Journal agus san London Athenaeum. Ceann a bhí san Irish Penny Journal ná an liric Songs of Our Land, atá le fáil i ndíolamaí de véarsaí tírghrá na hÉireann. [2] D'fhoilsigh sí imleabhar iomlán de dhánta in 1844 agus an dara himleabhar in 1847. Rinne na nuachtáin chúigeacha, go háirithe an Northern Whig a bhí lonnaithe i mBéal Feirste, athchló ar go leor acu, agus tugadh The Blind Poetess of Ulsteruirthi go forleathan
Sa bhliain 1845, rinne sí a céad ábhar leis an iris choitianta Chambers's Edinburgh Journal, ar scríobh sí di as seo go ceann 25 bliain. Ba é an chéad scéal dá cuid a foilsíodh ann, i mí an Mhárta 1845, ná The Lost New Year's Gift, a insíonn faoi ghúnadóir bocht i Londain agus a léiríonn a cumas scéalaíochta. [1]
Chuir sí gearrscéalta freisin le hirisí a raibh mná den chuid is mó ina léitheoirí iontu, mar shampla, roinnt sna 1850idí le an Ladies' Companion, iris a léigh go leor ban rachmasach den ré Victeoiriach. I measc na scéalta a chuir sí ann bhí Mrs Sloper's Swan' agus scéal scáfar suite i gContae Fhear Manach, ar a dtugtar The Botheration of Ballymore.
Eisimirce go Dún Éideann[cuir in eagar | athraigh foinse]
Sa bhliain 1847, d'fhág sí Dún na nGall do Dhún Éideann agus duine dá deirfiúracha mar léitheoir agus mar amanuensis aici. Bhunaigh sí í féin go tapa i gciorcail liteartha, agus scríobh sí aistí, léirmheasanna, scéalta, agus dánta, in ainneoin fadhbanna sláinte. Sa bhliain 1852, bhog sí go Londain, áit ar scríobh sí a céad úrscéal, My Share of the World (1861). Foilsíodh a saothar is mó cáil, Granny's Wonderful Chair, sa bhliain 1856, tá sí i gcló go dtí an lá atá inniu ann, agus tá sí aistrithe go roinnt teangacha. Bailiúchán saibhir samhlaíoch de shíscéalta atá ann. Ba sa bhliain 1856 freisin a chonacthas a tríú himleabhar filíochta – Pictures and Songs of Home. Bhí sé seo dírithe ar pháistí an-óg agus tá léaráidí áille ann. Díríonn na dánta ar thaithí a hóige i gContae Dhún na nGall agus tugann siad cur síos dúisitheach ar an tuath. [1]
Londain agus saol níos déanaí[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tar éis di bogadh go Londain, scríobh Browne go minic do thréimhseacháin an Religious Tract Society, The Leisure Hour agus The Sunday at Home. Ceann acu siúd in The Leisure Hour ab ea 1776: a tale of the American War of Independence, a bhí le feiceáil ar chomóradh céad bliain na hócáide sin sa bhliain 1876. Chomh maith le cur síos a dhéanamh ar chuid de na himeachtaí réabhlóideacha, is scéal grá é agus é maisithe go hálainn. Ba é an píosa scríbhneoireachta deireanach a rinne sí ná dán darbh ainm The Children's Day, a bhí le feiceáil in The Sunday at Home in 1879.
Fuair Frances Browne bás ar 21 Lúnasa 1879 ag 19 Garrán Naomh Eoin, Richmond Upon Thames. Cuireadh i Reilig Richmond í ar 25 Lúnasa 1879.
Tuilleadh léitheoireachta[cuir in eagar | athraigh foinse]
Is í an bheathaisnéis is mionsonraithe ná The Life and Works of Frances Browne le Patrick Bonar, féinfhoilsithe c. 2008. [3]
Tá anailís ar chuid dá gearrscéalta sa Donegal Annual 2008' : Frances Browne and the Legends of Ulster le Raymond Blair. Chuir Blair díolaim dá cuid dánta, gearrscéalta agus aistí in eagar freisin: The Best of Frances Browne(Lim an Mhadaidh: Rathmore Books, c. 2012).
Pléann Paul Marchbanks le gairm Browne in Irish Women Writers: An A-to-Z Guide, curtha in eagar ag Alexander G. Gonzalez (Cathair na Mart, Conn.: Greenwood; Oxford: Harcourt Education, 2006).
Scrúdaíonn Thomas McLean an dán is faide uaidh, The Star of Attéghéi, agus an gaol atá aige leis an gcogadh sa Chircassia i monagraf 2012, The Other East and Nineteenth-Century British Literature . [4]
Tá iontráil ghairid ar Browne sa Dictionary of Irish Biography, a foilsíodh faoi choimirce Acadamh Ríoga na hÉireann. [5]
Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Works by Frances Browne at Project Gutenberg
- Works by or about Frances Browne at Internet Archive
- Works by Frances Browne at LibriVox (public domain audiobooks)
- Granny's Wonderful Chair and Its Tales of Fairy Times, by Frances Browne, introduced and illustrated by Katharine Pyle. New York: E. P. Dutton & Co., 1916.
- Granny's Wonderful Chair, by Frances Browne, illustrated by Florence White Williams. New York: The Saalfield Publishing Company, 1928; Illustration copyright not renewed.
- Bibliography of Frances Browne's works
- Frances Browne at Library of Congress, with 13 library catalogue records
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Biography of Frances Brown, from the Preface to Granny's Wonderful Chair
- ↑ Pádraig Breathnach: Songs of the Gael. Dublin 1922. p. 5.
- ↑ Some bibliography in the section from British Library catalogue: Retrieved 1 April 2019. Curtha i gcartlann 2023-04-07 ar an Wayback Machine
- ↑ McLean (2012). "The Other East and Nineteenth-Century British Literature: Imagining Poland and the Russian Empire". Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-29400-4.
- ↑ McGuire (2009). "Dictionary of Irish Biography" I. Dublin: Royal Irish Academy-Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63331-4.