An eitinn

Eitinn
Cineál	primary bacterial infectious disease (en) , mycobacterium infectious disease (en) , endemic disease (en) , galar tógálach, galar agus emerging communicable disease (en)
Speisialtacht leighis	galair thógálacha agus leigheas análaithe
Cóireáil chliniciúil
Comharthaí	casacht, haemaitís, cailleadh meáchain, fiabhras, night sweats (en) , pian chliabhraigh, tuirse agus crithfhuacht
Scrúduithe	chest radiograph (en) , chest CT (en) , Tástáil Mantoux, lung biopsy (en) , Tuberculosis radiology (en) , chest photofluorography (en) , sputum culture (en) , GeneXpert MTB/RIF (en) , TB-LAM in the Diagnosis of TB (en) , QuantiFERON (en) , Ziehl-Neelsen stain (en) agus T-SPOT.TB (en)
Cóireáil	druga fritheitinne
	Cógais cycloserine (en) , ethionamide (en) , 4-aminosalicylic acid (en) , ethambutol (en) , capreomycin (en) , pyrazinamide (en) , isoniazid (en) , isoniazid (en) , viomycin (en) , pyrazinamide (en) , cycloserine (en) , ethionamide (en) agus rifampicin (en)
Ualach tinnis	43,650,273 agus 34,200,000
Pataigineas
Cúis ghéiniteach	C2CD2, DCUN1D5, DSCAM, DYNC2H1, IL2RB, NAA60, VWA8, ZFPM2 agus SPON1
Tarchur pataigineach	tras-seoladh aeriompartha
Cúis	Mycobacterium tuberculosis
Éifeacht	galar Pott agus pulmonary toxicity (en)
Aicmiú
ICD-10	A15-A19
ICD-9	010 agus 018
CIAP	A70
Acmhainní seachtracha
Enciclopèdia Catalana	0148720
OMIM	607948
DiseasesDB	8515
MedlinePlus	000077 agus 000624
eMedicine	230802
Patient UK	tuberculosis-pro
MeSH	D014376
Orphanet	3389
UMLS CUI	C0041296
DOID	DOID:399

Galar is ea an eitinn arb é an baictéar úd Mycobacterium tuberculosis is cúis leis. Ar na scamhóga is minicí a ghoilleann an eitinn, ach is féidir léi dul i bhfeidhm ar bhaill eile den chorp, ar na cnámha nó ar an inchinn mar shampla.

Téarmaíocht

Níl trácht ar an eitinn inniu. Ach tubarculóis" nó leagan éigin áitiúil den fhocal chéanna a tugadh ar an eitinn sna teangacha coimhthíocha fadó. Créachta a tugadh ar an eitinn i nGaeilge Uladh.

Vacsaíniú i gcoinne na hEitinne

BCG a thugtar ar an vacsaín a thugann díonadh (imdhíonacht) don duine ar an eitinn. Seasann na litreacha sin do Bacillus Calmette-Guérin. Is é atá i gceist leis an BCG ná tréithchineál lagaithe den bhaictéar Mycobacterium bovis, is é sin, baictéar eitinne na mbó. B'iad Albert Calmette agus Camille Guérin, beirt bhaictéareolaithe a bhí ag obair in Institiúid Pasteur i Lille a d'fhorbair an vacsaín i rith bhlianta an Chéad Chogadh Domhanda. Tháinig an vacsaín in úsáid sa chéad uair sa bhliain 1921, ach níor éirigh sí coitianta ach i ndiaidh an Dara Cogadh Domhanda.

Príomhalt: Vacsaín BCG

Tionchar an ghalair

Bhí an eitinn forleathan go leor in Éirinn i dtús na fichiú haoise, rud atá le léamh ar litríocht Gaeilge na linne chomh maith. Inniu, áfach, is fánach duine a tholgann an eitinn. Is iad na príomhchúiseanna leis ná:

(a) go bhfuil caighdeán maith maireachtála sa tír don chuid is mó, (b) gur féidir linn cóir leighis a thabhairt do dhaoine a bhfuil an aicíd orthu, agus (c) go bhfuil leibhéal ard imdhíonachta ann.

Is léir freisin go bhfuil tuiscint na ngnáthdhaoine do chúrsaí an tsláinteachais i bhfad níos fearr inniu ná mar a bhíodh.

Sa Tríú Domhan tá líon na ndaoine a tholgann an eitinn agus a fhaigheann bás léi i bhfad níos airde, agus é ag dul i méadaíocht go gasta i gcuid mhór tíortha.

Conas a théann an eitinn i bhfeidhm ort?

Is gnách go dtosaíonn an eitinn le láthair bheag athlasta in aon scamhóg amháin. Téann an láthair athlasta i méid ansin agus mura gcuirtear bac leis an athlasadh in am leathnóidh sé amach chuig an scamhóg eile sa deireadh. Ní féidir na scamhóga athlasta a thabhairt ar ais, agus mar sin tá sé ardtábhachtach an t-othar a chur ar bhealach a bhisithe in am.

Aithnítear an aicíd ar na hairíonna seo:

tá an t-othar ag casachtach ar feadh seachtainí;
tá fiabhras air;
bíonn sé ag bárcadh allais gan chúis shoiléir, go háirithe istoíche;
tá sé ag cailliúint meáchain;
bíonn tuirse air gan chúis shoiléir;
bíonn slaoda fola sa ramallae a chaitheann sé le linn na dtaomanna casachtaí.

Féach freisin

Tagairtí