Das Kapital
| ||
| Cineál | saothar scríofa  | |
|---|---|---|
| Bailíocht | 1844 - | |
| Údar | Karl Marx | |
| Dáta foilsithe | 1867 | |
| Bunaithe ar | The Condition of the Working Class in England A Contribution to the Critique of Political Economy (en)  | |
| Príomhábhar | caipitleachas eacnamaíocht pholaitiúil fealsúnacht shóisialta teoiric eacnamaíochta | |
| Tír | an Ghearmáin | |
| Teanga an tsaothair nó an ainm | an Ghearmáinis | |
| Seánra | aiste | |
| Le cuid | ||
Bunús teoiricí eacnamaíochta na gCumannach is ea an leabhar, Das Kapital le Karl Marx, ar a dtugtar freisin Caipiteal: Léirmheas ar an Gheilleagar Polaitiúil (Gearmáinis: Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie) nó uaireanta Caipiteal.[1][2][3] Bhí sé mar aidhm ag Marx na patrúin eacnamaíocha, a bhí taobh thiar den mhodh táirgthe caipitiúil, a nochtadh i gcodarsnacht le heacnamaithe polaitiúla clasaiceacha amhail Adam Smith, Jean-Baptiste Say, David Ricardo agus John Stuart Mill. Cé nach raibh Marx beo chun an dara, an tríú agus an ceathrú cuid a bhí beartaithe a fhoilsiú, críochnaíodh an dara agus an tríú himleabhar óna nótaí agus d'fhoilsigh a chomhghleacaí Friedrich Engels é tar éis a bháis; bhí an ceathrú imleabhar críochnaithe agus foilsithe tar éis bhás Engels ag an bhfealsamh Marxach Karl Kautsky. Is é Das Kapital an leabhar is mó a luadh a foilsíodh roimh 1950 sna heolaíochtaí sóisialta.[4]
Téamaí[cuir in eagar | athraigh foinse]
In Das Kapital (1867), molann Marx gurb é fórsa spreagtha an chaipitleachais ná teacht i dtír ar oibrithe, arb é a saothar gan phá an fhoinse deiridh de luach barrachais. Tá úinéir an modhanna táirgthe in ann an ceart chun an luach barrachais seo a éileamh toisc go bhfuil siad cosanta go dlíthiúil ag an ag an gcóras rialaithe (nó an riailréim) trí chearta maoine agus trí dháileadh scaireanna atá bunaithe go dlíthiúil agus nach ndáiltear de réir dlí ach amháin ar úinéirí cuideachta agus a gcomhaltaí boird. Léiríonn an mhír stairiúil conas a fuarthas na cearta seo ar an gcéad dul síos, go príomha trí chreachad agus concas agus trí ghníomhaíocht an cheannaí agus an mheáncheannaí. Agus caipiteal á tháirgeadh acu, athchruthaíonn na hoibrithe go leanúnach na coinníollacha eacnamaíocha faoina mbíonn siad ag obair. Molann Das Kapital míniú ar “dhlíthe gluaisne” an chórais gheilleagraigh chaipitligh óna bhunús go dtí a thodhchaí, trí chur síos a dhéanamh ar dhinimic charnadh an chaipitil, fás na pádóireachta, claochlú an ionaid oibre, comhchruinniú caipitil, iomaíocht tráchtála, an córas baincéireachta, laghdú ar an ráta brabúis, cíosanna talún, et cetera. Molann an léirmheas ar gheilleagar polaitiúil an chaipitleachais:
- Is éard is pádóireacht ann ná “foirm chillín” (aonad trádála) na sochaí caipitlíche. Ina theannta sin, toisc nach raibh aon mhoráltacht le tuiscint ag tráchtáil mar ghníomhaíocht dhaonna thar an méid a bhí riachtanach chun earraí agus seirbhísí a cheannach agus a dhíol, rinne fás an chórais mhargaidh aonáin scoite de réimsí eacnamaíocha, moráltachta agus dlíthiúla na gníomhaíochta daonna sa tsochaí; mar sin, tá luach morálta suibiachtúil scartha ó luach eacnamaíoch oibiachtúil. Ina dhiaidh sin, atheagraíodh an geilleagar polaitiúil (dáileadh cóir an rachmais) agus " uimhríocht pholaitiúil " (faoi chánacha) i dtrí réimse scoite de ghníomhaíocht dhaonna, eadhon eacnamaíocht, dlí agus eitic - bhí an pholaitíocht agus an eacnamaíocht colscartha.
- "Is próiseas de stair an dúlra é bunú eacnamaíoch na sochaí". Mar sin, is féidir le heacnamaí polaitiúil staidéar oibiachtúil a dhéanamh ar dhlíthe eolaíocha an chaipitleachais, de bhrí go raibh a fhairsingiú ar an gcóras tráchtála margaidh tar éis caidreamh eacnamaíoch an duine a hoibiachtú. Chuir úsáid airgid (nasc airgid) seachmaill reiligiúnacha agus polaitiúla ar neamhní faoina luach eacnamaíoch agus cuireadh feitiseachas faoi thráchtearraí ina n-ionad, an tuairim go bhfuil luach eacnamaíoch bunúsach ag rud (tráchtearra). Toisc gur próiseas stairiúil é fás eacnamaíoch na sochaí, mar sin féin, ní fhéadfadh duine ar bith é a rialú ná a stiúradh, rud a chruthódh coimpléasc domhanda de naisc shóisialta i measc lucht caipitil. Mar sin tagann fás eacnamaíoch (tráchtáil aonair) sochaí roimh riarachán daonna geilleagair (tráchtáil eagraithe).
- Déanann contrárthachtaí struchtúracha geilleagair chaipitligh (Gearmáinis: gegensätzliche Bewegung) cur síos ar an ngluaiseacht contrártha a eascraíonn as nádúr dúbailte an tsaothair agus mar sin ar an streachailt aicmeach idir lucht oibre agus lucht caipitil, an saothraí pá agus úinéir na modhanna táirgthe. Feidhmíonn na contrárthachtaí eacnamaíocha caipitleacha seo "ar chúl" na gcaipitlithe agus na n-oibrithe mar thoradh ar a gcuid gníomhaíochtaí agus fós féin tá siad níos faide ná a mbraistintí láithreacha mar fhir agus mar mhná agus mar aicmí sóisialta.[5]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Marx (1867). "Das Kapital: Kritik der politischen Oekonomie" (1 ed.) 1: Der Produktionsprozess des Kapitals. Hamburg: Verlag von Otto Meissner. doi:.
- ↑ Marx (1885). "Das Kapital: Kritik der politischen Oekonomie; herausgegeben von Friedrich Engels" (1 ed.) 2: Der Zirkulationsprozess des Kapitals. Hamburg: Verlag von Otto Meissner. doi:.
- ↑ Marx (1894). "Das Kapital: Kritik der politischen Oekonomie; herausgegeben von Friedrich Engels" (1 ed.) 3: Der Gesamtprozess der kapitalistischen Produktion. Hamburg: Verlag von Otto Meissner. doi:.
- ↑ Green (12 May 2016). “What are the most-cited publications in the social sciences (according to Google Scholar)?”. LSE Impact Blog. London School of Economics. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 25 December 2018. Dáta rochtana: 14 November 2017.
- ↑ Marx, Karl. Capital: The Process of Capitalist Production. 3d German edition (tr.). p. 53.