Clochán

Baineann an t-alt seo leis an gcineál lonnaíochta faoin tuath in Éirinn agus in Albain; féach freisin Clochán (idirdhealú).

Is cineál lonnaíochta traidisiúnta beaga é clochán nó gráig a bhí ar fáil go coitianta in Éirinn agus in Albain go dtí lár an 20ú haois (Gaeilge na hAlban: clachan). De ghnáth, sainmhínítear é mar shráidbhaile beag gan séipéal, oifig an phoist, nó foirgneamh foirmiúil eile. Tá a mbunús anaithnid, ach is dócha go bhfuil siad de fhréamh an-ársa, is dócha ag dul chomh fada siar leis na meánaoiseanna. Bheadh ​​fíorchlochán ina bhraisle de theachíní aon stór de fheirmeoirí agus / nó d'iascairí, i ngach cás ar fáil ar thalamh níos boichte. Bhí baint acu leis an gcóras rondála ina gcóras feirmeoireachta. Dar le David Lloyd, chuir an Gorta Mór in Éirinn isteach chomh mór sin ar an gcóras sóisialta gur imigh na clocháin beagnach go léir as. I roinnt cásanna, tháinig sráidbhailte saoire chun cinn astu. Is féidir teacht ar iarsmaí na gclochán i go leor ardtailte agus limistéir cois cósta. Uaireanta tá siad cnuasaithe i log sa thírdhreach, áit a thabharfaí chosaint dóibh ó ghaotha an Atlantaigh, amanna eile feictear iad scaipthe go fánóideach ar feadh an bhealaigh mhóir.

Is féidir samplaí sonracha a fheiceáil i Leithinis an Daingin i gContae Chiarraí, sa Bhoireann i gContae an Chláir agus ag Eachrois i gContae Shligigh.

In Albain, faightear clachain in Earra-Ghàidheal agus Bòd, Peairt agus i réigiún Chomhairle na Gaidhealtachd, ach freisin in áiteanna eile, mar shampla Clachan Chamais agus chomh fada ó dheas le Gall-Ghàidhealaibh, mar shampla Clachan Iosa (Béarla:Clachaneasy).