An Interlingua

An Interlingua
Interlingua agus interlingua
	;
Cruthaitheoir	International Auxiliary Language Association agus Alexander Gode
Dáta	1951
Cineál	teanga chumtha agus teanga chúnta idirnáisiúnta
Úsáid
Cainteoirí dúchais	1,500 (2000)
Tréithe
Córas scríbhneoireachta	aibítir Interlingua agus aibítir Laidineach
Institiúid caighdeánaithe	International Auxiliary Language Association
Cóid
ISO 639-1	ia
ISO 639-2	ina
ISO 639-3	ina
Glottolog	inte1239
IETF	ia

Teanga idirnáisiúnta chúnta (TIC) is ea an teanga Interlingua ("idirtheanga") (ISO 639 cóid teangan ia, ina) a thionscnaíodh an 'International Auxiliary Language Association' (IALA) idir 1937 agus 1951. Is í an dara nó tríú TIC a úsáidtear go forleathan, i ndiaidh na Sprantaise agus b'fhéidir Ídis, agus an TIC nádúraíoch is mó a úsáidtear go forleathan: i bhfocail eile, tá a stór focal, gramadach agus tréithe eile díorthaithe den chuid is mó ó theangacha nádúrtha. Forbraíodh Interlingua i mbealach is go mbeadh gramadach shimplí, rialta den chuid is mó le foclóir coiteann don réimse is leithne teangacha aici, ionas go mbeidh sé éasca í a fhoghlaim, ar a laghad dóibh siúd a bhfuil eolas acu ar theanga nó ar na dteangacha a d'úsáideadh mar thuismí soláthaircha d' fhoclóiríní agus do ghramadach na hInterlingua. Os a choinne sin, bíonn sí in úsáid mar thabhairt isteach thapa le haghaidh teangacha nádúrtha a fhoghlaim.

Litríocht

Ar dtús, baineadh úsáid as Interlingua go príomha le haghaidh achoimrí eolaíocha agus leabhair foghlama teanga. Ní raibh an cruthaitheoir, Alexander Gode, ag súil go n-úsáidfí é le haghaidh mórán eile.

Le himeacht ama, tháinig saothair chruthaitheacha le feiceáil. Sna 1960idí, d’aistrigh agus d’fhoilsigh Eric Ahlström gearrfhicsean in Interlingua. Bhí Sven Collberg, scríbhneoir Sualannach, ar dhuine de na húdair ba ghníomhaí, ag scríobh agus ag aistriú mórán dánta agus scéalta.

I rith na 1970idí agus 1980idí, foilsíodh níos mó saothar bunaidh agus aistriúcháin, lena n-áirítear síscéalta agus filíocht. Aistriúcháin de údair clasaiceacha ar nós Hans Christian Andersen, Carlo Goldoni, agus John Bunyan sna 1990í freisin.

Le blianta beaga anuas, tá scríbhneoirí nua cosúil le Vicente Costalago agus Eduardo Ortega ag leanúint orthu ag scríobh agus ag aistriú litríochta in Interlingua, ag taispeáint go bhfuil an teanga fós á húsáid don scríbhneoireacht chruthaitheach inniu.

Príomhalt: Litríocht na Interlingua

Samplaí

Paidir an Tiarna as Interlingua:

Patre nostre, qui es in le celos,

que sia sanctificate tu nomine;

que veni tu regno;

que sia facite tu voluntate

in le celo como etiam super le terra.

Da nos pan nostre quotidian hodie,

e pardona a nos nostre debitas

como nos pardona los a nostre debitores,

e non duce nos in tentation,

sed libera nos del mal.

Paidir an Tiarna as Interlingue:

Patre nor, qui es in li cieles.

Mey tui nómine esser sanctificat,

mey tui regnia venir.

Mey tui vole esser fat

qualmen in li cieles talmen anc sur li terre.

Da nos hodie nor pan omnidial,

e pardona nor débites,

qualmen anc noi pardona nor debitores.

E ne inducte nos in tentation,

ma libera nos de lu mal.

An téacs céanna as Laidin:

Pater noster, qui es in cælis,

sanctificetur nomen tuum.

adveniat regnum tuum.

fiat voluntas tua,

sicut in cælo et in terra.

Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,

et dimitte nobis debita nostra

sicut et nos dimittimus debitoribus nostris

et ne nos inducas in tentationem,

sed libera nos a malo.

An téacs céanna as Gaeilge

Ár nAthair, atá ar Neamh,

Go naofar D'ainm.

Go dtaga Do ríocht.

Go ndéantar Do thoil,

Ar an Talamh mar a dhéantar ar Neamh.

Ár n-arán laethúil tabhair dúinn inniu.

Agus maith dúinn ár bhfiacha,

Mar a mhaithimidne dár bhféichiúna féin.

Agus ná lig sinn i gcathú;

Ach saor sinn ó olc.

Aiméan.

Féach freisin

Tagairtí

Naisc sheachtracha

Union Mondial pro Interlingua