Jump to content

An Chúirt Dóite

Athraigh naisc
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Foirgneamh
WD Bosca Sonraí Foirgneamh
An Chúirt Dóite
Íomhá
Lipéad sa teanga dhúchais(ga) An Chúirt Dóite Cuir in eagar ar Wikidata
Sonraí
CineálÁit lonnaithe Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh geografach
Limistéar riaracháinContae Thiobraid Árann, Éire Cuir in eagar ar Wikidata
Map
 52° 19′ N, 8° 04′ O / 52.31°N,8.07°W / 52.31; -8.07
ID GeoNames2965906
ID logainm1414505

Teach daingnithe agus Séadchomhartha Náisiúnta i gContae Thiobraid Aránn, Éire is ea An Chúirt Dóite.[1][2]

Suíomh

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Radharc eile ar An Chúirt Dóite

Tá An Chúirt Dóite suite 5.4 km (3.4 mhíle) thiar thuaidh de Béal Átha Póirín, ar bruach siar den Teara.[3][4]

Stair

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Caisleán Everard a tugadh ar an gcaisleán ar dtús, agus ba é Risteard Everard, an 1ú Barún (b. 1650), mac polaiteoir agus breitheamh Sir John Everard a thóg é. Nuair a phós Risteard Catherine Plunkett sa bhliain 1620, bhronn a athair eastát mór timpeall ar An Teara air.

Timpeall na bliana 1639 cuid dá thalamh agus thosaigh sé ar theach daingnithe a thógáil. Bhí sé críochnaithe i 1641, agus bhí 26 beanna agus seacht simléir ann. D'aimsigh imscrúdú seandálaíochta cnámharlach bó i gclais a shíneadh faoi bhalla thoir an chaisleáin. Bhí an chuma ar an scéal gur maraíodh agus gur díbríodh an bhó agus gur fágadh mar thabhartas cosantach é – cuireadh na cliatháin in aice lena chéile agus an ceann curtha ar an gcnámh droma uachtarach.[5]

Chuaigh muintir Everard i mbun cónaithe díreach mar a thosaigh Éirí Amach na hÉireann 1641. Sa bhliain 1642 chuaigh Sir Risteard isteach sna Comhdháil Caitliceacha i gCill Chainnigh agus rinneadh ball den Ard-Chomhairle de. D'fhan bean chéile Sir Richard Catherine ag an gcaisleán.

Sa bhliain 1649, agus Maolchinn Oilibhéar Chromail ag dul chun cinn ar an chaisleáin, dhóigh an Bhantiarna Catherine é, agus fuair sé an t-ainm an Chúirt Dóite.

Chuaigh Sir Richard Everard ar throid ag Léigear Luimnigh (1650–51), ach gabhadh agus crochadh é i 1651 ag Henry Ireton. Tréigeadh An Chúirt Dóite. De réir an tseanchais bhí An Chúirt Dóite seacht mbliana i mbun tógála, mhair seacht mbliana agus seacht lá dó.[6][7]

Go luath san 18ú haois, thóg an péintéir Anthony Chearnley teach in aice le fothrach An Chúirt Dóite.

Thaispeáin an tochailt freisin nach raibh aon smionagar fágtha ón gcaisleán ar lasadh, rud a chiallaigh go ndearnadh na sclátaí dín agus na gealáin luaidhe a tharrtháil/scriosta le húsáid in áiteanna eile.

Foirgneamh

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá bloc lár dronuilleogach ag an gcaisleán agus túir mhóra cearnacha ag gach cúinne.[8]

Tá líne fhada coirbéil thar an mbealach isteach ar an taobh theas agus móitífeanna bláthanna ar an gcochall thar an doras.[9]

Is teach mór beannach daingnithe é Caisleán Dhún na nGall, le bloc lárnach ceithre bhá ar fhad agus ceithre stór ar airde lena n-áirítear íoslach agus áiléir.

Tá ceithre thúr móra cliathánach cearnacha ann, cúig stór ar gach ceann díobh. Ar an tosach tá coirbéil le haghaidh machoiliú a ritheann fad iomlán an bhloic láir. Tá doras breá lárnach ann le múnla cochall agus stopann lipéad maisithe. Tá fuinneoga muiliúin agus transam sa chaisleán le múnlaí cochaill maithe cearnacha. Tá teallaigh sa bhalla thoir, sa bhalla thuaidh agus laistigh de na túir chliathánach.[10]

Is féidir codanna den bhábhún, le túirín cúinne, a fheiceáil fós in aice láimhe.[11]

Clúdaíodh urlár an tsiléir le clocha duirle de mhéideanna neamhrialta, agus clúdaíodh 71.6 m cearnach (771 tr cearnach) le uasteorainn 2.37 m (7 tr 9 inse) in airde.[12][13]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ “Context: Burnt Court Castle, 1740 [Burncourt Castle, Co....”.
  2. ↑ “Security Check Required”. Facebook.
  3. ↑ “8 of 365 pix – Places to visit in Tipperary – Burncourt Castle - My Blog”. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2017-02-13. Dáta rochtana: 2017-01-09.
  4. ↑ Sweetman (1 January 1999). "Medieval Castles of Ireland". Collins Press. ISBN 9781898256755.– tríd Google Books 
  5. ↑ Smyth (29 May 2014). "Settlement in the Irish Neolithic: New discoveries at the edge of Europe". Oxbow Books. ISBN 9781782977520.– tríd Google Books 
  6. ↑ “Abandoned Ireland”.
  7. ↑ “Irish Castles - Burncourt Castle”.
  8. ↑ “Burncourt Castle, Co. Tipperary on Nobody Home - Forgotten Buildings of Ireland”. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2018-03-29. Dáta rochtana: 2017-01-09.
  9. ↑ “Burncourt Castle”.
  10. ↑ “Burncourt Castle”.
  11. ↑ “Burncourt - Visit Ballyhoura” (17 April 2012). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 10 January 2017. Dáta rochtana: 9 January 2017.
  12. ↑ “14426 « Excavations”.
  13. ↑ Tuckey (1 January 1837). “The County and City of Cork Remembranced: Or, Annals of the County and City of Cork”. O. Savage and son.
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=An_Chúirt_Dóite&oldid=1244870"