Ailtireacht Ghotach
  | |
| Cineál | stíl ailtireachta |
|---|---|
 | Impireacht Naofa Rómhánach German Gothic (en)  |
 | Brick Gothic (en) |
 | Sasana Stíl nua-Shasanach |
| An Spáinn ailtireacht Ghotach na Spáinne | |
| An Iodáil ailtireacht Ghotach na hIodáile | |
 | An Fhrainc French Gothic architecture (en) |
 | An Pholainn Polish Gothic architecture (en) |
| an Eoraip Láir Gothic architecture in Central Europe (en) | |
 | Rayonnant (en) |
 | An Liotuáin Gothic architecture in Lithuania (en) |
 | An Rómáin Gothic architecture in Romania (en) |
 | Poblacht na Seice Czech Gothic architecture (en) |
 | An Phortaingéil Portuguese Gothic architecture (en) |
 | An Veinéis Venetian Gothic architecture (en) |
 | Craobhlasrach |
 | Isabelline (en) |
 | Brabantine Gothic (en) |
| Early Gothic (en) | |
| Leanann sé/sí |
Ailtireacht Rómhánúil |
| Á leanúint ag |
Ailtireacht na hAthbheochana |
An fhoirm ailtireachta, reiligiúnda de ghnáth, a bhí forleathan in iarthar na hEorpa ón 12ú céad go dtí déanach sa 15ú céad. Bhíodh airíonna sainiúla aici, ina measc an áirse bhiorach, an boghta iomaireach, an taca crochta, taobhanna maorga istigh, agus fairsinge uasmhéideach fuinneog le gloine dhaite shofaisticiúil. Saothraíodh cuid mhaith stíleanna éagsúla. Tháinig ailtireacht Ghotach chun cinn sa Fhrainc i lár an 12ú céad. Shroich sí Éire go luath sa 13ú céad. Is í an áirse rinneach sainchomhartha na hailtireachta Gotaí (ba í an áirse chruinn sainchomhartha na hailtireachta Rómhánúla). Mar a luadh thuas, ba í an aolchloch rogha na dtógálaithe Gotacha, cé go raibh sé níos deacra í a shnoí ná gaineamhchloch. Is iad an dá Ardeaglais i mBaile Átha Cliath, Ardeaglais Chríost agus Ardeaglais Phádraig, an dá shampla tógála is fearr ón 13ú céad. Is sampla maith eile í an Ardeaglais ar Charraig Phádraig i gCo. Thiobraid Árann.
Bhí stíl níos simplí den ailtireacht Ghotach in úsáid go forleathan ar fud na hÉireann sa 15ú agus 16ú céad. Is í an áirse chíme sainchomhartha na stíle seo; d’úsáidtí an áirse chíme i gcinn fhuinneoige den chuid is mó. rith an 15ú agus 16ú céad, tógadh líon mhór eaglaisí paróiste ar fud na tíre. Tá leagan amach simplí orthu: cruth dronuilleogach, agus corp agus saingeal na heaglaise san áireamh, nó saingeal a bhí níos faide agus níos caoile ag an gceann thoir. B’annamh croslann ná pasáiste a bheith san eaglais. Tá an doras isteach gar do cheann thiar an bhalla theas. Ba mhinic go raibh lochta don sagart ag an gceann thiar - is féidir é a aithint ón bhfuinneog ard sa bhinn thiar agus ó na coirbéil chloiche a thugann tacaíocht do na maidí urláir sna taobh-bhallaí. Roinneadh an chuid istigh idir corp, ag an gceann thiar don phobal, agus saingeal ag an gceann thoir, ina raibh an altóir. Bhíodh scáthlán adhmaid mar dheighilt idir an corp agus an saingeal. Bhíodh an fhuinneog ba mhó i lár an bhalla thoir, os cionn na haltóra.
 |
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |