An difríocht idir athruithe ar: "An Talaban"

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Líne 16: Líne 16:


=== 2021- ===
=== 2021- ===
Thréig SAM an tír sa bhliain 2021 agus tháinig an Talaban ar ais i gcumhacht ar 15 Lúnasa 2021.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Taliban ag maíomh go bhfuil sé i gcumhacht san Afganastáin|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241059-taliban-ag-maiomh-go-bhfuil-se-i-gcumhacht-san-afganastain/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title='Tubaiste mhór an scéal san Afganastáin'-An tAire Coveney|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241081-tubaiste-mhor-an-sceal-san-afganastain-an-taire-coveney/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Dúirt urlabhraí an Talaban ag an am go mbeadh sé i gceist acu glacadh le cearta ban agus mionlach san Afganastáin feasta "de réir ghnáis na tíre agus suáilcí Ioslamacha."<ref name=":0" /> Ach ina ainneoin sin, bhí go leor de mhuintir na hAfganastáine scanraithe roimh an Talaban agus a gcuid dianpholasaithe.
Thréig SAM an tír sa bhliain 2021 agus tháinig an Talaban ar ais i gcumhacht ar 15 Lúnasa 2021.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Taliban ag maíomh go bhfuil sé i gcumhacht san Afganastáin|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241059-taliban-ag-maiomh-go-bhfuil-se-i-gcumhacht-san-afganastain/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title='Tubaiste mhór an scéal san Afganastáin'-An tAire Coveney|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241081-tubaiste-mhor-an-sceal-san-afganastain-an-taire-coveney/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=Gael in Arm Mheiriceá an-bhuartha faoi thréigean na Afganastáine|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0818/1241550-gael-in-arm-mheiricea-an-bhuartha-faoi-threigean-na-afganastaine/|date=2021-08-18|language=ga|author=Ailbhe Ó Monacháin}}</ref> Bhí na mílte daoine ag teitheadh ón Afganastáin dá bharr sin.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Taidhleoirí ag cabhrú le 33 saoránach Éireannach san Afganastáin|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0818/1241464-taidhleoiri-ag-cabhru-le-33-saoranach-eireannach-san-afganastain/|date=2021-08-18|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Tugadh taidhleoirí agus sibhialtaigh amach as an Afganastáin ar eitleáin mhíleata. Bhí sé ina chíor thuathail timpeall i mí Lúnasa ag an aerfort i gCabúl agus an draoi daoine ag féachaint le teitheadh ón tír.<ref name=":0" /> Bhí anord ceart san áit le tamall ó bhailigh na sluaite ag an aerfort ag iarraidh teitheadh.


Dúirt urlabhraí an Talaban ag an am go mbeadh sé i gceist acu glacadh le cearta ban agus mionlach san Afganastáin feasta "de réir ghnáis na tíre agus suáilcí Ioslamacha."<ref name=":0" /> Bhí iarrtha ag an Talaban ar dhaoine oilte gan an tír a fhágáil. Gheall siad nach sáróidh siad cearta daonna aon ghrúpa.<ref name=":1" />
Tugadh taidhleoirí agus sibhialtaigh amach as an Afganastáin ar eitleáin mhíleata. Bhí sé ina chíor thuathail timpeall an 15 Lúnasa ag an aerfort i gCabúl agus an draoi daoine ag féachaint le teitheadh ón tír.<ref name=":0" /> Bhí anord ceart san áit le tamall ó bhailigh na sluaite ag an aerfort ag iarraidh teitheadh

Ina ainneoin sin, bhí go leor de mhuintir na hAfganastáine scanraithe roimh an Talaban agus a gcuid dianpholasaithe. Bhí faitíos ar dhaoine oilte agus ar mhná ach go háirithe nach mbeidh na cearta daonna agus oibre céanna acu faoi réimeas Ioslamach an Talaban agus a bhí faoin iar-rialtas.


Lean cogadh cathartha ar aghaidh i dtuaisceart na tíre, leis na Panjshir i mbun.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Panjshir resistance|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Panjshir_resistance&oldid=1039293118|journal=Wikipedia|date=2021-08-17|language=en}}</ref>
Lean cogadh cathartha ar aghaidh i dtuaisceart na tíre, leis na Panjshir i mbun.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Panjshir resistance|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Panjshir_resistance&oldid=1039293118|journal=Wikipedia|date=2021-08-17|language=en}}</ref>

Leagan ó 20:57, 18 Lúnasa 2021

Bratach an Talaban

Gluaiseacht Ioslamach de chuid na hAfganastáine is ea an Talaban.

Mike Pompeo[1] (SAM) agus an Talaban i mbun cainteanna, 2020

1996-2001

Bhunaigh an Talaban stát Ioslamach bunúsaíoch san Afganastáin sa bhliain 1996, an 'Éimíríocht Ioslamach na hAfganastáine' mar a thugtaí uirithi.

Ach bhí sárú ar chearta an duine. Gearradh pionóis chorpartha ar dhaoine faoi rialacha éagsúla a shárú.[2] Crochadh, lámhachadh, lascadh agus buaileadh daoine le clocha os comhair an tsaoil i gcaitheamh na mblianta sin. Cuireadh mná faoi chois freisin agus ní raibh cead acu dul ag obair.

Mar sin, le Rún 2513 ó Chomhairle Slándála na Náisiún Aontaithe an 10 Márta 2020,[3] glacadh leis go raibh 'comhréiteach polaitiúil' ag teastáil.

Rinne na Stáit Aontaithe ionradh ar an Afganastáin i mí Dheireadh Fómhair 2001. Tháinig 'Poblacht Ioslamach na hAfganastáine' ar an bhfód, stát a bhí ar teaghrán ag na Stáit Aontaithe.

2021-

Thréig SAM an tír sa bhliain 2021 agus tháinig an Talaban ar ais i gcumhacht ar 15 Lúnasa 2021.[4][5][6] Bhí na mílte daoine ag teitheadh ón Afganastáin dá bharr sin.[7] Tugadh taidhleoirí agus sibhialtaigh amach as an Afganastáin ar eitleáin mhíleata. Bhí sé ina chíor thuathail timpeall i mí Lúnasa ag an aerfort i gCabúl agus an draoi daoine ag féachaint le teitheadh ón tír.[2] Bhí anord ceart san áit le tamall ó bhailigh na sluaite ag an aerfort ag iarraidh teitheadh.

Dúirt urlabhraí an Talaban ag an am go mbeadh sé i gceist acu glacadh le cearta ban agus mionlach san Afganastáin feasta "de réir ghnáis na tíre agus suáilcí Ioslamacha."[2] Bhí iarrtha ag an Talaban ar dhaoine oilte gan an tír a fhágáil. Gheall siad nach sáróidh siad cearta daonna aon ghrúpa.[7]

Ina ainneoin sin, bhí go leor de mhuintir na hAfganastáine scanraithe roimh an Talaban agus a gcuid dianpholasaithe. Bhí faitíos ar dhaoine oilte agus ar mhná ach go háirithe nach mbeidh na cearta daonna agus oibre céanna acu faoi réimeas Ioslamach an Talaban agus a bhí faoin iar-rialtas.

Lean cogadh cathartha ar aghaidh i dtuaisceart na tíre, leis na Panjshir i mbun.[8]

Féach freisin

Tagairtí

  1. ↑ "Mike Pompeo" (as en) (2021-08-04). Wikipedia. 
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Nuacht RTÉ (2021-08-17). "Tús arís le haslonnú daoine ón Afganastáin" (as ga). 
  3. ↑ Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe (10 Márta 2020). "Rún 2513". Dáta rochtana: 2021.
  4. ↑ Nuacht RTÉ (2021-08-16). "Taliban ag maíomh go bhfuil sé i gcumhacht san Afganastáin" (as ga). 
  5. ↑ Nuacht RTÉ (2021-08-16). "'Tubaiste mhór an scéal san Afganastáin'-An tAire Coveney" (as ga). 
  6. ↑ Ailbhe Ó Monacháin (2021-08-18). "Gael in Arm Mheiriceá an-bhuartha faoi thréigean na Afganastáine" (as ga). 
  7. ↑ 7.0 7.1 Nuacht RTÉ (2021-08-18). "Taidhleoirí ag cabhrú le 33 saoránach Éireannach san Afganastáin" (as ga). 
  8. ↑ "Panjshir resistance" (as en) (2021-08-17). Wikipedia. 
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=An_Talaban&oldid=1010509"