Sennacieca Asocio Tutmonda
Cumann neamhspleách cultúrtha domhanda Esperanto a bhfuil claonadh ginearálta den eite chlé aige is ea Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT; Gaeilge: Cumann Neamhnáisiúnta Domhanda). Tá a cheanncheathrú i bPáras. Dar le Jacques Schram, cathaoirleach an Choiste Feidhmiúcháin, b'ionann an bhallraíocht agus 881 i 2003.[1] I 2006 bhí 724 ball ag SAT.[2]
Baineann SAT úsáid as Esperanto mar theanga oibre agus tá sé mar aidhm aige Esperanto a úsáid chun cur ar chumas daoine aonair, eagraíochtaí agus oibrithe forásacha i ngach tír smaointe a mhalartú agus teacht le chéile ar bhonn comhionannais beag beann ar bhacainní náisiúnta. Tá baill den SAT páirteach i ngníomhaíochtaí sóisialacha, síochána, ceardchumainn, frith-náisiúnaithe, feimineach agus comhshaoil, i measc nithe eile.
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bhunaigh Eugène Lanti (ainm cleite de Eugène Adam) SAT i 1921 agus daoine eile mar eagraíocht de ghluaiseacht Esperanto na n- oibrithe. Bhí sé ar a chuid is gníomhaí agus is mó idir an dá Chogadh Domhanda. Ag an bpointe is airde sa bhliain 1929-1930 bhí 6524 ball i 1674 pobal i 42 tír. D’fhulaing sé laghdú trom go gairid ina dhiaidh sin, áfach, nuair a thosaigh an ghéarleanúint ar ghníomhaíochtaí ilchultúrtha san Aontas Sóivéadach tar éis na ré Stailíneachais, agus tar éis cosc a bheith curtha ar ghluaiseacht Esperanto na n-oibrithe sa Ghearmáin a tháinig i bhfeidhm díreach tar éis gabháil cumhachta na Naitsithe i 1933. Ba iad an tAontas Sóivéadach agus an Ghearmáin na tíortha, ina raibh an líon is mó comhaltaí ag SAT. Bhain siosmaí inmheánacha spreagtha ó thaobh na hidé-eolaíochta de, a raibh baint acu le hainrialaithe, le cumannaithe agus le daonlathaithe sóisialta ag amanna éagsúla go leor astu.
Aidhmeanna[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bhí an dearbhú aidhmeanna seo a leanas mar chuid den Reacht ag bunú SAT i 1921, agus tá sé fós bailí go dtí an lá atá inniu ann:
"a) an teanga idirnáisiúnta Esperanto a úsáid chun aidhmeanna aicmeacha an lucht oibre a chur chun cinn; b) caidreamh idir dhaoine a chur chun i measc comhaltaí sa tslí is fearr agus is fiúntaí gur féidir, chun tuiscint láidir ar dhlúthpháirtíocht an duine a spreagadh iontu; c) na baill a threorú, a oiliúint agus a chur ar an eolas ar bhealach a dhéanfaidh na daoine is cumasaí agus is fearr de na hidirnáisiúnaithe; d) fónamh mar idirghabhálaí i gcaidreamh i measc eagraíochtaí a úsáideann teangacha eile ach a bhfuil aidhmeanna acu atá comhchosúil le haidhmeanna SAT; e) a bheith ina idirghabhálaí agus ina thacadóir i gcruthú litríochta Esperanto ina bhfuil aistriúcháin agus téacsanna bunaidh araon, agus a léiríonn idéalach ár gcomhlachais. "
Sa bhliain 1928 rinneadh soiléiriú breise air san aguisín seo a leanas:
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Jacques Schram in the interview SAT plu estas avangarda Curtha i gcartlann 2007-09-30 ar an Wayback Machine. in: La Ondo de Esperanto 5, 2003
- ↑ as indicated by General Secretary Krešimir Barković in an internal circular of July 18, 2007